Z artykułu dowiesz się:
- Co warto wiedzieć o brukselce
- Jakie są właściwości brukselki
- Jak uprawiać brukselkę
- Jak podlewać i nawozić brukselkę
- Kiedy można zbierać brukselkę
Brukselka — charakterystyka
Brukselka – a tak naprawdę kapusta warzywna brukselska, łac. Brassica oleracea – jest odmianą kapusty. Warzywo powstało w Belgii i było spożywane tam prawdopodobnie już w XIII w, natomiast w Polsce pojawiło się w XVIII wieku.
Brukselka to roślina dwuletnia, która może wyrosnąć nawet do 0,5-1 m (wówczas wymaga podpórki). Jej charakterystyczne malutkie główki mają wielkość około 2,5-5 cm. Roślina jest jasnozielonej barwy, a po przetworzeniu zmienia kolor na szarawy. Główki rosną na kiściach, które bardzo łatwo obciąć i zebrać.
Warzywo świetnie radzi sobie w chłodniejszych warunkach – jest jednym z nielicznych, które można zbierać nawet w zimie. Preferuje niższą temperaturę i nie lubi upałów.
Przeczytaj również: Jakie warzywa sadzić obok siebie na działce? Zasady dobrego sąsiedztwa
Brukselka — właściwości
Brukselka jest przede wszystkim warzywem stosowanym do zup, zapiekanek czy jako dodatek do obiadu. Można przetwarzać ją na różne sposoby, m.in. gotować, dusić, smażyć czy piec, a nawet jeść na surowo.
Charakterystyczny smak brukselki – lekko gorzki – powoduje, że nie wszyscy zachwycają się tym warzywem. Warto jednak wiedzieć, że stopień gorzkości zależy od sposobu przygotowania. Jeśli do gotowania dodasz trochę mleka, warzywo nie będzie tak nieprzyjemne. Lepiej smakują też plony zebrane po przemrożeniu.
Brukselka jest bardzo bogata w składniki odżywcze. Dzięki jej spożyciu, dostarczysz do organizmu sporo błonnika, magnezu, wapnia, potasu oraz witamin (np. A, z grupy B, C), a także aminokwasów (m.in. proliny, leucyny czy lizyny). Warto więc włączyć to warzywo do swojej diety – szczególnie to uprawiane we własnym ogrodzie, a więc i zdrowsze, bo najczęściej niepryskane chemicznymi nawozami.
Brukselka jest źródłem błonnika i witamin. Fot. Getty Images
Brukselka — wysiew
Brukselka ma stosunkowo długi okres wegetacyjny. W zależności od odmiany okres od posadzenia nasion do zebrania plonów wynosi 100-200 dni.
Wczesne odmiany wysiewa się na początku kwietnia, a późne – pod koniec tego miesiąca lub na początku maja. Średnio wysiew ma miejsce w połowie kwietnia. W gruncie gotowe siewki umieszcza się natomiast pod koniec maja lub na początku czerwca. Zbiory przypadają z kolei na jesień-zimę.
Wyróżniamy poniższe odmiany brukselki, biorąc pod uwagę długość ich wegetacji:
- 100-150 dni – np. Speedia, Cyrus F1, Abacus F1,
- 150-180 dni – np. Sofia, Brest, Valencja F1,
- 180-200 dni – np. Neptuno,
- powyżej 200 dni – np. Ajax F1.
Brukselkę można wysiewać w kwietniu i w maju. Fot. 123RF/PICSEL
Brukselka — uprawa
Brukselkę możesz uprawiać bezpośrednio z nasion wysiewanych do gruntu (sposób rzadszy) albo z rozsady. Podłoże pod uprawę powinno wcześniej zostać zawiezione obornikiem. Warto pamiętać także o tym, że brukselka nie może rosnąć na tym samym podłożu, na którym w ciągu ostatnich 4 lat rosły inne rośliny kapustne.
Jak zrobić rozsadę? To bardzo proste, wystarczy ok. 5-7 tygodni przed zasadzeniem w gruncie wysiać nasiona brukselki w tunelu foliowym albo na rozsadniku. Można także kupić gotowe sadzonki, które są przygotowane do umieszczenia w gruncie.
Młode sadzonki brukselki można umieścić w gruncie lub w skrzynkach na balkonie czy tarasie pod koniec maja, gdy minie ryzyko wiosennych przymrozków albo na początku czerwca.
Sadząc je, warto przestrzegać odpowiednich odstępów, które wynoszą ok. 60 cm między roślinami w rzędzie i ok. 70-80 cm między rzędami. Sadzonki umieszcza się głęboko w ziemi, nawet do ich połowy. Potem konieczne jest zasypanie ziemią dziur i dokładne podlanie oraz nawiezienie gleby.
Brukselka — stanowisko
Stanowisko dla brukselki powinno być dość jasne, ponieważ słońce wspiera rozwój główek. Najlepiej, aby w miesiącach letnich nasłonecznienie wynosiło minimum kilka godzin na dobę. Warzywo dobrze rośnie w trakcie chłodniejszej pogody, a optymalna temperatura wynosi 12-18°C. Zawiązane już główki bardzo dobrze znoszą mróz, dlatego nie martw się nawet w momencie, gdy w zimie temperatura wynosi minus kilkanaście stopni.
Możesz również spróbować uprawiać brukselkę na balkonie lub tarasie. Pamiętaj jednak, że może wyrastać mocno do góry, więc niezbędne będą drewniane paliki.
Brukselki wymagają podpór. Fot. Getty Images
Sadzenie brukselki – ziemia, nawożenie i podlewanie
Gleba dla brukselki powinna być żyzna, dość lekka i przepuszczalna. Najlepiej rośnie na pH 6,5-7,0, czyli podłożu zasadowym, ewentualnie obojętnym. Dobrze, by podłoże było próchnicze. Możesz wymieszać ziemię z piaskiem lub perlitem. Gleba nie powinna być kwaśna ani ciężka i gliniasta.
Nawożenie brukselki jest niezbędne, by główki były duże i zwarte. Oprócz odpowiedniego przygotowania gleby ważne jest dokarmianie rośliny po posadzeniu do gruntu. Najpierw należy zrobić to zaraz po zasadzeniu siewek, a potem po zawiązaniu główek. Roślina jest wrażliwa na nadmiar azotu, dlatego trzeba uważać z preparatami, które mają go sporo.
Przeczytaj również: Plony będą obfite i dorodne. Sprawdź, jak nawozić warzywa na wiosnę
Kiedy i jak zbierać brukselkę?
W zależności od odmiany brukselkę można zbierać już od września aż do grudnia lub dłużej. Jeśli masz niewielką grządkę, najlepiej ściągać dojrzałe główki regularnie. Gdy tylko zauważysz, że dana główka ma 2,5-5 cm średnicy, jest jędrna, zwarta i gotowa do zbioru – zerwij ją. Możesz również od razu obcinać całe kiście, jeśli wszystkie główki dojrzewają w tym samym czasie.
Po zebraniu swoich plonów pamiętaj jednak, by wykorzystać je stosunkowo szybko. Brukselka nie nadaje się bowiem do dłuższego przechowywania.
Ważne jest regularne usuwanie chwastów.Fot. Getty Images
Pielęgnacja brukselki
Oprócz stosowania nawozów w trakcie pielęgnacji niezwykle ważne jest regularne usuwanie chwastów. Najlepiej robić to ręcznie, by nie zniszczyć delikatnych części rośliny. Chwasty podbierają warzywom wodę i substancje odżywcze, dlatego nie dopuść do tego, by mocno się rozwinęły. Aby zmniejszyć ryzyko zachwaszczenia, wokół brukselek warto założyć agrowłókninę lub zastosować ściółkowanie materiałem naturalnym (np. korą, sianem, słomą).
Jeśli nie masz agrowłókniny lub innej ściółki, nie zapominaj też o spulchnianiu gleby między rzędami brukselki. Istotne jest ponadto regularne usuwanie wszelkich chorych czy przeschniętych części rośliny i kontrolowanie, czy nie rozwijają się choroby lub nie ma widocznych objawów inwazji szkodników.
Bardzo ważne jest ponadto przeprowadzenie ogławiania. To zabieg, który wykonuje się najczęściej we wrześniu. Polega na obcięciu górnej części pędu. Dzięki temu rosnące główki stają się większe. Pamiętaj jednak, by nie stosować ogławiania na roślinach zbieranych zimą.
Brukselka — choroby i szkodniki
Brukselka, podobnie jak inne rośliny kapustne, narażona jest przede wszystkim na atak bielinka kapustnika, mączlika, wełnowca, wciornastka czy mszycy. Z chorób uważaj głównie na mączniaka, szarą pleśń, kiłę kapusty czy zgorzel siewek.
Brukselka to ciekawe warzywo, które warto posadzić w swoim ogrodzie. Zbiory są możliwe nawet zimą. To jedna z nielicznych roślin tego rodzaju. Chociaż uprawa jest dość wymagająca, własna brukselka to świetny sposób, by przekonać się do tego warzywa!