Spis treści:
- Grzybowa plamistość liści
- Mączniak
- Zgnilizna kłączy
- Niedobór żelaza
- Co podgryza liście roślin wodnych? Nie tylko mszyce!
- Szarynka grzybieniówka
- Ochotkowate
- Nimfa świtezianka
- Czy chorobom i szkodnikom roślin wodnych można zapobiec?
Grzybowa plamistość liści
Nietrudno się domyślić, że choroba ta wywoływana jest przez grzyby. Najczęściej winowajcami są grzyby z rodzaju Phyllosticta, Cercospora lub Cladosporium. Porażają one rośliny zwykle pod koniec lata. Sprzyja im wysoka temperatura powietrza w ciągu dnia, chłodniejsze noce i długi okres wilgotnej pogody. Jak się objawia? Otóż na liściach pojawiają się niewielkie brązowe plamy, które z czasem powiększają się i łączą się w większe placki. Po jakimś czasie w miejscu plam robią się dziury. Czy można ją zwalczyć? Na szczęście grzybowa plamistość liści daje się opanować poprzez systematyczne usuwanie chorych liści i cotygodniowe opryskiwanie zdrowych liści naturalnym preparatem na bazie ekstraktu z grejpfruta (np. bioseptem).
Mączniak
Jeśli na liściach i pędach roślin wodnych pojawia się biały, mączysty nalot to znak, że w oczku wodnym zadomowił się mączniak prawdziwy. Choroba ta jest wywoływana przez grzyby z rzędu mączniakowców (Erysiphales). Biała grzybnia pokrywając liście zmniejsza powierzchnię, w której zachodzi niezbędna do życia roślin fotosynteza. Co ciekawe, mączniak prawdziwy atakuje rośliny osłabione podczas suchej i słonecznej pogody, w przeciwieństwie do innych chorób grzybowych.
Istnieje również bardzo groźna choroba zwana mączniakiem rzekomym, której przyczyną są grzybopodobne organizmy z klasy lęgniowców (Oomycota). Można rozpoznać ją po nieregularnych i czerwonawych plamach. Od spodu da się czasem zauważyć białawy nalot. Początkowo choroba rozwija się dość powoli, jednak gdy objawy są już dobrze widoczne, bardzo szybko postępuje. Porażone liście zamierają, a patogeny zajmują inne części rośliny.
Zwalczanie mączniaka polega głównie na usuwaniu porażonych chorobą liści. W oczku wodnym nie wolno stosować fungicydów, a jedynie naturalne preparaty, które nie zaszkodzą innym mieszkańcom wody.
Zgnilizna kłączy
Zgnilizny pojawiają się zwykle wtedy, gdy rośliny nie mają odpowiedniej ilości światła i wokół nich panuje niska temperatura powietrza. Czasem przyczyniać się może do nich także nieodpowiedni substrat.
Czarną zgniliznę kłączy trudno pomylić z czymkolwiek innym. Winowajcami są grzyby z rodzaju Pythium. Liście porażonych roślin żółkną, a kłącze czernieje i bardzo nieprzyjemnie pachnie.
Gdy rośliny wodne dopadnie czarna zgnilizna, zazwyczaj trudno je uratować. Często trzeba je po prostu wyrzucić, a oczko wodne zdezynfekować. W początkowym stadium choroby można jednak pokusić się o próbę ratowania roślin. Trzeba je przenieść do pojemnika i tam moczyć przez kilka godzin w koncentracie grzybobójczym. Po spłukaniu preparatu i miesięcznej kwarantannie w czystej wodzie będzie można umieścić je z powrotem w oczku wodnym.
Podstawą zachowania zdrowego ekosystemu będą dobre jakościowo rośliny pochodzące ze sprawdzonego źródła. Fot.123RF.com
Niedobór żelaza
Choć niedobór żelaza nie jest chorobą infekcyjną, ma ogromny wpływ na kondycję roślin wodnych i może przypominać swoim wyglądem inne choroby, ponieważ objawia się żółknięciem liści. Jak je odróżnić od innych chorób grzybowych? Podstawową kwestią jest moment pojawienia się żółtych liści. Przy niedoborze żelaza żółknięcie pojawia się podczas wzrastania rośliny (czyli na początku sezonu wegetacyjnego). Rozwiązanie problemu jest bardzo proste. Wystarczy zasilić rośliny dedykowanym nawozem dla roślin wodnych.
Co podgryza liście roślin wodnych? Nie tylko mszyce!
Oczekując jakichś specyficznych pasożytów, można się zaskoczyć. Bardzo często na pływających częściach roślin da się zauważyć… mszyce. Choć problem jest dość dobrze znany wszystkim ogrodnikom, na roślinach wodnych czasem można je przeoczyć (np. mszyce zielone). Łatwo poznać natomiast objawy ich obecności po żółknących liściach i więdnących kwiatach.
Szarynka grzybieniówka
Mając w ogrodowym stawie np. grążel żółty bądź grzybienie białe (zwane inaczej liliami wodnymi), czasem można spotkać się z pojawiającymi się co rusz ciemnymi i nieestetycznymi dziurami w liściach. Zdarza się także, że z liści pozostaje jedynie… unerwienie. Może to świadczyć o tym, że żerują na nich larwy chrząszcza szarynki grzybieniówki (Galerucella nymphaeae). Te żółtobrązowe chrząszcze nie są duże - ich wielkość nie przekracza 1 cm. Jeśli dziury są nieregularne, to prawdopodobnie ich przyczyną są brązowe larwy przypominające wyglądem stonkę (drążą one korytarze w liściach). Natomiast dziury o regularnych brzegach wskazują na osobniki dorosłe. Nie jest to niestety dobra wiadomość, bowiem szkodnik ten jest niezwykle żarłoczny i bardzo szybko zwiększa swoją populację. Jak sobie z nimi radzić? Warto przyjrzeć się ich cyklowi rozwojowemu.
Samice szarynki grzybieniówki składają jaja na wierzchniej stronie liści od maja lub czerwca aż do końca lata. Na liściu znajduje się zwykle skupisko kilkunastu jaj. Już po tygodniu wylęgają się z nich brązowe larwy gotowe do wwiercania się w liście i zżerania ich. Szybko ulegają przepoczwarzeniu w postać dojrzałą. Niezwalczone, zimują na brzegu oczka. Niestety, często jedynym możliwym do zauważenia objawem jest skutek ich działalności.
Ochotkowate
Podobne zmiany na liściach, jak w przypadku szarynki grzybieniówki, można zobaczyć, gdy roślinę zaatakują roślinożerne larwy ochotkowatych. Ochotkowate są muchówkami podobnymi do komarów, których larwy służą jako pokarm dla wielu innych zwierząt, np. ryb. Mogą być organizmami roślinożernymi, drapieżnymi lub pasożytniczymi. Jak je rozróżnić od larw szarynki? Wydrążone przez nie korytarze są nieco mniejsze i bardziej nieregularne. Ponadto pojawiają się już w kwietniu.
Przeczytaj również: Oczko wodne: jak je zaplanować w ogrodzie?
Nimfa świtezianka
Jeśli problem dziur dotyczy również kwiatów rośliny, podejrzenie powinno paść z kolei na gąsienice molika nimfy świtezianki (Nymphula nymphaeata), nazywanej czasami żwirówką grzybienianką. Gąsienice wygryzają owalne kawałeczki liści od spodu blaszki. Zwykle żerują w okresie od czerwca do lipca. Jedynym sposobem pozbycia się ich jest w zasadzie usuwanie mechaniczne i nie dopuszczanie dorosłych motyli do składania jaj.
Pocieszeniem jest fakt, że wszystkie te szkodniki nie potrafią pływać. Najprostszym sposobem pozbycia się ich lub chociaż ograniczenia ich populacji, jest więc zanurzenie w wodzie lub potraktowanie liści pływających roślin wodnych silnym strumieniem z węża ogrodowego. Nie powinno się używać chemicznych insektycydów ze względu na ryzyko zanieczyszczenia nimi wody i zatrucia żyjących w niej ryb, ślimaków czy płazów. Jeśli metody mechaniczne nie są wystarczające, lepiej sięgnąć po naturalne preparaty, np. wyciąg ze skrzypu polnego.
Czy chorobom i szkodnikom roślin wodnych można zapobiec?
Jako właściciel oczka wodnego nie musisz stać bezczynnie i czekać, aż któraś z chorób dopadnie twoją wodną roślinność. Z powodzeniem można zadbać o obecność owadów, ryb (np. złota orfa) czy ptaków, które wyjadają szkodniki. Podstawą zachowania zdrowego ekosystemu będą również dobre jakościowo rośliny pochodzące ze sprawdzonego źródła.