Jak stworzyć własny kompost?

Kompost zwiększa żyzność gleby, jej pojemność wodną i powietrzną. Wzbogaca glebę w próchnicę, sprawiając, że staje się ona przewiewna i pulchna. Na samym początku należy zaplanować miejsce oraz sposób kompostowania. Istnieje możliwość kompostowania w pryźmie bądź w kompostowniku.

Wybierając miejsce z przeznaczeniem dla pryzmy, należy kierować się następującymi czynnikami :
• kolejne pryzmy powinny być zakładane w tym samym miejscu,
• ze względów estetycznych, należy umieścić ją w najmniej widocznym miejscu ogrodu,
• pryzma powinna być umiejscowiona bezpośrednio na glebie, aby pożyteczne promieniowce, grzyby i bakterie, mogły z niej wchodzić do kompostu
• nie należy umieszczać pryzmy na stanowisku stale podmokłym lub nieprzepuszczalnym,
• stanowisko powinno być osłonięte od wiatru oraz stale ocienione

Układanie materiału
Po zaplanowaniu miejsca na pryzmę, powinno się przygotować pod nią odpowiednie podłoże. Należy wykopać dołek o głębokości 20-30 cm. Należy go wypełnić glebą, w zależności od przepuszczalności podłoża. Jeśli stanowisko posiada glebę słaboprzepuszczalną, dołek należy uzupełnić glebą piaszczystą. Jeśli charakteryzuje je przepuszczalne podłoże, należy zastosować uzupełnienie glebą słaboprzepuszczalną, aby zoptymalizować warunki wilgotnościowe. Jeśli gleba jest optymalna, należy usunąć darń oraz spulchnić glebę. Podłoże to zakłada się tylko raz i nie wymienia w przypadku ponownego zakładania pryzm.

Foto: ©123RF/PICSEL

Układanie warst w kompostowniku
Kolejnym krokiem jest układanie warstw. Skład najniższej warstwy powininny stanowić pocięte gałęzie drzew i krzewów. Warstwa ta ma za zadanie dostarczać dopływ powietrza oraz odprowadzać nadmiar wody. Kolejnym krokiem jest przysypanie warstwy torfem, po czym możemy układać kolejne warstwy składające się z odpadków gospodarstwa domowego. Materiał kompostowy nie powinien być zbity. Należy go układać w sposób luźny, tak aby do każdej warstwy mogło dotrzeć powietrze, ponieważ organizmy do rozłożenia materiału będą potrzebować optymalnej ilości tlenu.

Optymalne warunki
Tlen
Pierwszym najważniejszym czynnikiem warunkującym właściwy przebieg rozkładu materii jest wspomniany tlen. To właśnie bakterie tlenowe mają wówczas możliwość rozkładania materiału w pożądany sposób. Jeśli materiał będzie zbyt wilgotny lub zbity, nastąpi gnicie. Wówczas do pracy przystępują bakterie beztlenowe. Efektem tego procesu będzie nieprzyjemny zapach. By mu zapobiec, należy rozluźniać materiał, aby go napowietrzyć. W tym celu widłami szerokozębnymi, możemy co jakiś czas mieszać materiał, pamiętając również o codziennym, luźnym układaniu warstw.

Wilgotność
Najkorzystniejszym wskaźnikiem wilgotności jest przedział 40% do 60%. Poniżej tej wartości, ustają procesy rozkładania materii organicznej. Należy wówczas nawadniać przyzmę. Można w tym celu wykorzystywać deszczówkę, aby obniżyć koszty związane z nawadnianiem.
Stosunek węgla do azotu ma wpływ na tempo i jakość otrzymanego kompostu. Wzajemny stosunek tych dwóch pierwiastków (C:N) wynosi 25/30 : 1. Można go regulować poprzez składniki materiału kompostowego. Nadmiar węgla mocno spowolni proces rozkładu materii, natomiast nadmiar azotu może przyczynić się do zahamowania całego procesu.

Foto: ©123RF/PICSEL

Materiały o dużej zawartości węgla (C):
• papier
• gałęzie
• liście drzew
• kora
• słoma
• trociny

Materiały o dużej zawartości azotu (N):
• resztki z owoców i warzyw
• skoszona trawa
• obornik
• pokrzywy

Struktura
Istotny jest również rozmiar materiału przeznaczonego do kompostowania. Zbyt duże części, spowodują nadmierną ilość tlenu, co z kolei spowoduje zbyt niską temperaturę potrzebną do rozkładu. Należy zatem przed kompostowaniem rozdrabniać materiał przy użyciu narzędzi ogrodniczych.

Zakończenie kompostowania
Kompostowanie kończy się, gdy z kompostowanej materii otrzymujemy ciemną substancję o gruzełkowatej strukturze o przyjemnym zapachu ziemi, w której nie występują fragmenty materiału czy roślin. Wówczas mamy gwarancję, iż pozyskaliśmy własny nawóz organiczny.

Czego nie należy kompostować?
•   Mięso, kości, ości ryb - przywabiają szkodniki i padlinożerców
•   Odchody zwierząt domowych - potencjalne źródło chorób
•   Liście orzecha włoskiego - zawierają juglon, substancję hamującą wzrost roślin
•   Skórki z brzoskwiń i cytrusów - często znajdują się na nich pozostałości środków ochrony roślin
•   Chwasty wieloletnie - mogą przeżyć i rozprzestrzenić się ponownie w ogrodzie

mgr inż arch. kraj. Anna Waligóra Jędrzejowska
Autorska pracownia projektowa ekoartprojekt