Spis treści:
- Pomidory – charakterystyka
- Uprawa pomidorów – podstawowe informacje
- Pozyskiwanie nasion pomidorów – po co to robić?
- Z jakich pomidorów pozyskiwać nasiona?
- Kiedy pozyskiwać nasiona pomidorów
- Jak pozyskiwać nasiona pomidorów
- Kiedy sadzić pomidory z nasion?
Pomidory – charakterystyka
Pomidor zwyczajny (Lycopersicon esculentum) jest uprawną rośliną jednoroczną z rodziny psiankowatych. Na pędach o wysokości od 30 do nawet 300 cm w przypadku odmian szklarniowych wydaje różnej wielkości owoce. Są one soczyste, smaczne i mogą być jadane na surowo oraz po obróbce termicznej.
Ze względu na miejsce uprawy pomidory dzieli się na: gruntowe, tunelowe i szklarniowe. Zależnie od wielkości owoców wyróżnia się pomidory:
- drobno- (np. daktylowe),
- średnio- (np. śliwkowe),
- wielkoowocowe (np. malinowe).
Uprawa pomidorów – podstawowe informacje
Pomidory są stosunkowo łatwe w uprawie. Można je posadzić w gruncie na podwyższonych grządkach, a nawet – przy niższych odmianach – w donicach i pojemnikach. Wymagają one słonecznego stanowiska, które zagwarantuje szybkie dojrzewanie owoców.
Ważne jest także regularne nawadnianie gleby pod pomidorami, aby uzyskać jędrne, duże owoce o miękkiej skórce. Nie powinno się jednak podlewać liści w pełnym słońcu, gdyż łatwo ulegają one poparzeniom. Krzewy pomidorów należy również pielęgnować poprzez:
- obrywanie liści i tzw. dzikich pędów;
- tyczkowanie;
- nawożenie (np. gnojówką z pokrzyw);
- uzupełnianie niedoborów (np. wapnia);
- opryski w razie wystąpienia chorób.
Przeczytaj również: Ogrodnicy nie rozstają się z tą przyprawą. Ma niesamowite zastosowania
Pozyskiwanie nasion pomidorów – po co to robić?
Pozyskiwanie nasion z pomidorów pozwala przede wszystkim na uzyskanie identycznych owoców w kolejnym sezonie. Uprawa z własnych nasion szczególnie sprawdza się w przypadku odmian niezwykle smacznych, trudno dostępnych w Polsce lub tradycyjnych, które znikają z rodzimych ogródków.
Samodzielne pozyskanie nasion pomidorów wiąże się również z obniżeniem kosztów ich uprawy. Zamiast kupować co rok nowe nasiona, korzystasz z tych, które pobierzesz z własnych owoców. Oszczędność zauważalna jest zwłaszcza w przypadku pozyskiwania pestek z pomidorów uprawianych z – droższych niż standardowo – certyfikowanych nasion ekologicznych czy BIO.
Przeczytaj również: Całoroczna uprawa pomidorów. Jak mieć udane zbiory?
Z jakich pomidorów pozyskiwać nasiona?
Zastanawiasz się, jakie pomidory będą odpowiednie do pozyskiwania nasion? Niemal wszystkie – nie tylko te z własnego ogródka, ale też te kupione na bazarze czy w sklepie. Nieistotna jest odmiana pomidora. Ważne jest natomiast, aby owoc, z którego będą pobierane nasiona, był:
- dojrzały (delikatnie miękki i dobrze wybarwiony);
- duży;
- bez oznak chorobowych.
Jedynym typem pomidorów, które nie są najlepszym wyborem do pozyskiwania nasion, są te oznaczone na opakowaniu symbolem F1. Dlaczego? W pierwszym sezonie dają one obfity plon, a ich owoce prezentują cechy rośliny „matecznej”. Jednak w kolejnych sezonach pomidory mogą mieć zupełnie inny kolor, kształt, smak czy wielkość. Dodatkowo plon jest zdecydowanie mniej obfity.
Kiedy pozyskiwać nasiona pomidorów
Uprawiasz pomidory we własnym ogrodzie, szklarni, na balkonie lub tarasie? Stawiasz na polskie odmiany pomidorów? Najlepszym momentem na pozyskiwanie ich nasion jest koniec sezonu pomidorowego. W Polsce jest to zazwyczaj wrzesień, ale równie dobrze można zebrać pestki pomidorowe z dojrzałych okazów jeszcze w sierpniu czy nawet w lipcu.
Czy można pozyskiwać nasiona pomidorów w innych porach roku? Tak, pod warunkiem jednak, że chcesz uprawiać pomidory z pestek pobranych z owoców eksportowanych i kupionych w sklepie. Pamiętaj, że są to odmiany mieszańcowe z oznaczeniem F1. Uzyskasz z nich dobry plon tylko raz, w pierwszym sezonie po pobraniu nasion. Ich miąższ i smak nie będzie jednak porównywalny z pomidorami niemieszańcowymi.
Jak pozyskiwać nasiona pomidorów
Pozyskiwanie nasion pomidorów jest zadaniem łatwym, ale nieco czasochłonnym. Najczęściej stosuje się jedną z dwóch popularnych metod: pozyskiwanie nasion pomidorów z pomocą fermentacji lub pozyskiwanie nasion pomidorów w wyniku suszenia. Czym te metody się między sobą różnią? Sprawdź i przekonaj się, która jest dla ciebie bardziej odpowiednia.
Początek działania w każdej z metod jest taki sam. Pomidory, które chcesz przeznaczyć na nasiona, przekrój na połówki lub ćwiartki – zależnie od wielkości owocu. Pozwoli to na odsłonięcie nasion. Niewielkie i miękkie pomidory typu koktajlowego, daktylowego czy cherry, możesz pozostawić w całości. Jak pozyskać nasiona pomidorów? Z większych okazów wyjmuj je – wraz z otaczającą je żelową otoczką – łyżeczką lub palcem. Z małych pomidorków po prostu je wyciśnij.
Pozyskiwanie nasion pomidorów z pomocą fermentacji
Na czym polega pozyskiwanie nasion pomidorów w procesie fermentacji? Jest to metoda tzw. wodna. Jak przeprowadzić ją krok po kroku?
- Umieść pestki pomidora w słoiku – ważne, aby był czysty.
- Dolej dwa razy tle wody, ile jest pestek, i pozostaw je na 5–7 dni.
- Co 2 dni możesz wstrząsnąć zawartością słoika, aby skuteczniej oddzielić nasiona od otaczającego je żelu hamującego kiełkowanie.
- Jeśli planujesz pozyskiwanie nasion z kilku odmian pomidorów, każdy ich rodzaj fermentuj w osobnym pojemniku.
- Oznacz słoiki etykietami z terminem rozpoczęcia namaczania i nazwą odmiany.
- Nasiona po pewnym czasie zaczną opadać na dno słoika. Te, które będą się utrzymywać na powierzchni, najlepiej utylizować.
- Po odlaniu wody ze słoika nasiona przepłucz pod bieżącą wodą na sitku, aby usunąć resztki żelu.
- Rozłóż nasiona pojedynczo na talerzyku wyścielonym sterylną gazą.
- Pozostaw do wyschnięcia na ok. tydzień.
- Zapakuj nasiona w papierową torebkę.
- Przechowuj je w temperaturze ok. 10ºC i przy wilgotności powietrza na poziomie 55–60%.
- Przed siewem takie nasiona nie wymagają dezynfekcji (taki efekt uzyskasz przez fermentację przy pozyskiwaniu nasion).
Pozyskiwanie nasion pomidorów w wyniku suszenia
Drugim sposobem na pozyskanie nasion pomidorów jest pominięcie etapu fermentacji. Poniżej prezentujemy instrukcję krok po kroku pozyskiwania pestek pomidorów przez suszenie:
- Wydłubane z pomidorów nasiona umieść w drobnym sitku.
- Dokładnie wypłucz je pod bieżącą zimną wodą.
- Delikatnie przecieraj masę przez sitko, aby pozbyć się nadmiaru żelu.
- Wyłóż nasiona bez żelu lub z jego niewielką ilością na talerzyk tak, aby się nie dotykały.
- Postaw talerzyk w słonecznym i przewiewnym miejscu, np. na parapecie okna.
- Po tygodniu możesz wysuszone nasiona schować do papierowych torebek.
- Przechowuj je w temperaturze ok. 10ºC i przy wilgotności powietrza na poziomie 55–60%.
- Przed wysiewem takie nasiona należy poddać dezynfekcji przez np. moczenie w roztworze nadmanganianu potasu.
- Możesz je też zaprawić sokiem z aloesu, aby szybciej kiełkowały.
Kiedy sadzić pomidory z nasion?
Wysiewanie nasion pomidorów na sadzonki zazwyczaj przeprowadza się pod koniec zimy lub wczesną wiosną. Wielu ogrodników konkretny termin ustala na podstawie kalendarzy biodynamicznych.
Dlaczego to takie ważne, żeby precyzyjnie ustalić, kiedy sadzić pomidory z nasion? Ponieważ trzeba to robić z dużym wyprzedzeniem. Sadzonki będą wówczas miały czas na prawidłowy wzrost i hartowanie przed sadzeniem w gruncie. Zbyt późny siew może jednak skutkować brakiem plonów. Najlepiej więc robić rozsadę na 6–8 tygodni przed końcem przymrozków, a więc pod koniec marca i na początku kwietnia.
Czy sianie w lutym to dobry pomysł? Zbyt szybkie wysianie nasion pomidorów może prowadzić do powolnego ich kiełkowania i nadmiernego „wyciągania się” pędów z braku światła słonecznego. Zdecyduj się na ten termin, jeśli możesz wystawić rozsadę na parapecie okna południowego, dysponujesz lampami doświetlającymi i ciepłym pomieszczeniem.
Przeczytaj również: Sadzenie pomidorów krok po kroku. Nie zapomnij o ważnym zabiegu
Mięso i cytrusy? Tego nie można wrzucać do kompostu na INTERIA.TV.