Spis treści:
- Dziwaczek peruwiański (Mirabilis jalapa) – piękny i pachnący
- Uprawa dziwaczka peruwiańskiego
- Gdzie sadzić dziwaczka jalapa?
Dziwaczek peruwiański (Mirabilis jalapa) – piękny i pachnący
Dziwaczek peruwiański, czyli wielobarwny (Mirabilis jalapa), często nazywany po prostu dziwaczkiem jalapa to roślina, którą warto bliżej poznać. Pochodzi z cieplejszego klimatu niż nasz – gorących terenów Peru, gdzie jest byliną. Pod naszą szerokością geograficzną najczęściej uprawia się go jako roślinę jednoroczną, ponieważ jest wrażliwy ma mróz i nie przetrwa zimy w gruncie. Niektórzy jednak decydują się na przezimowanie dziwaczków w pomieszczeniu.
Zjawiskowe kwiaty dziwaczka jalapa mają przyjemny zapach. Fot. Olena Lialina/CanvaPro
Gatunek ten charakteryzuje się wzniesionym i silnie rozkrzewionym pokrojem. Kępy dziwaczka peruwiańskiego osiągają od 50 do 80 cm wysokości. Jego mocno rozgałęzione pędy gęsto porastają jajowate i lekko zaostrzone na końcu liście w soczyście zielonym kolorze. Jednak to nie ulistnienie jest w dziwaczku najbardziej interesujące.
Dużo bardziej przykuwają uwagę jego dzwonkowate kwiaty, które zebrane są w luźne baldachgrona. Mają pstrokate, wyraziste kolory. Dziwaczki peruwiańskie mogą mieć białe, żółte, purpurowe, różowe, fioletowe, czerwone lub nawet dwubarwne kwiaty. Kwitnienie tego gatunku trwa od lipca do października lub dłużej, jeśli jesień jest łagodna.
Nietypowe cechy dziwaczka jalapa sprawiają, że miłośnicy kwiatów zgodnie uznają go za jedną z najciekawszych roślin w ogrodzie. Oto kilka z nich:
- Dziwaczek peruwiański otwiera kwiaty dopiero o 16:00, a zamyka nad ranem. Dzieje się tak dlatego, że zapylane są przez motyle nocne, czyli ćmy;
- Kwitnienie trwa tylko jedną noc – o poranku kwiaty dziwaczka usychają. Na szczęście po południu otwierają się kolejne;
- Niekiedy zdarza się, że późnym latem lub wczesną jesienią, gdy jest pochmurno, kwiaty dziwaczka są otwarte również w ciągu dnia;
- Kwiaty dziwaczka mogą zmienić kolor w trakcie kwitnienia;
- Na jednej kępie dziwaczka peruwiańskiego mogą równocześnie kwitnąć kwiaty w kilku kolorach;
- Kwiaty tej rośliny mają właściwości fluorescencyjne, więc w nocy delikatnie świecą.
W słoneczne dni kwiaty dziwaczka peruwiańskiego pozostają zamknięte. Fot. igaguri_1/CanvaPro
Przeczytaj również: Już z daleka wabią barwnym pióropuszem. Jak uprawiać pustynniki himalajskie – ciekawe odmiany i pielęgnacja
Uprawa dziwaczka peruwiańskiego
W sklepach ogrodniczych możemy kupić ciekawe odmiany dziwaczka peruwiańskiego. Sprzedawcy najczęściej oferują nasiona tej rośliny. Do wyboru mamy odmiany o jednokolorowych kwiatach lub wielobarwne mieszanki. Jeśli poszukamy, na rynku znajdziemy również kłącze Mirabilis jalapa przeznaczone do sadzenia w ogrodzie wiosną. Niezależnie jednak od tego, czy będziemy te kwiaty siać, czy sadzić, musimy wiedzieć, jak odpowiednio o nie zadbać.
Jak uprawiać dziwaczka peruwiańskiego? Poniżej przedstawiamy kilka praktycznych wskazówek.
- Ziemia – dziwaczek jalapa najlepiej rośnie i kwitnie w żyznej, lekkiej i przepuszczalnej glebie.
- Stanowisko – roślina ta należy do ciepłolubnych, dlatego warto uprawiać ją na słonecznym i osłoniętym od wiatru stanowisku.
- Sadzenie i siew – nasiona dziwaczka peruwiańskiego możemy wczesną wiosną wysiać do inspektu, a następnie posadzić na stałym miejscu w ogrodzie w drugiej połowie maja (po uprzednim zahartowaniu sadzonek). Gdy minie ryzyko wystąpienia wiosennych przymrozków, możemy siać je również bezpośrednio do gruntu, zachowując odstęp 7-8 cm między roślinami. Zakwitną one jednak kilka tygodni później niż te, które pochodzą z rozsady. W drugiej połowie maja w ogrodzie można sadzić też fragmenty karpy dziwaczków (zgrubiałych korzeni).
Dziwaczek peruwiański w przeciętnej glebie słabiej kwitnie. Fot. Konstantinos Livadas/CanvaPro
- Podlewanie – podczas deszczowej pogody dziwaczki rosnące w gruncie nie potrzebują podlewania. Musimy je jednak nawadniać w trakcie suszy, najlepiej co 2-3 dni. Rośliny prowadzone w donicach potrzebują natomiast codziennego podlewania.
- Nawożenie – dziwaczki silnie się rozkrzewiają i obficie kwitną, co stanowi dla nich spory wysiłek. Z tego względu wymagają systematycznego nawożenia przez cały okres wegetacji. W początkowym etapie wzrostu zasilamy je mineralnymi nawozami wieloskładnikowymi o zrównoważonym składzie. Następnie, w połowie i pod koniec lata, podajemy dziwaczkom peruwiańskim preparat o przeważającej zawartości fosforu i potasu. O tej porze roku najlepiej sprawdzą się nawozy dla roślin kwitnących.
- Mrozoodporność i zimowanie – w naszym klimacie dziwaczki nie są wystarczająco odporne na mróz, aby bez szwanku przetrwać zimę. Z tego powodu wiele osób uprawia je jako rośliny jednoroczne. Jeśli chcemy, możemy jednak przezimować dziwaczka. Wystarczy, że wykopiemy go przed nadejściem mrozów i oddzielimy podziemne karpy. Po przysypaniu ich torfem lub trocinami możemy przechowywać je chłodnym pomieszczeniu do wiosny (w temperaturze 5-8°C), podobnie jak dalie. W kolejnym sezonie znów sadzimy je w ogrodzie.
- Choroby i szkodniki – dziwaczki rzadko chorują, ale zdarza się, że zapadają na szarą pleśń. Może do tego dojść zwłaszcza wtedy, gdy rosną zbyt gęsto lub są za często podlewane. Na roślinach mogą też żerować mszyce, przędziorki oraz mączliki szklarniowe.
Dziwaczek jalapa potrzebuje systematycznego nawożenia. Fot. Olena Lialina/CanvaPro
Gdzie sadzić dziwaczka jalapa?
Dziwaczek peruwiański najładniej się prezentuje, gdy jest sadzony w grupach, najlepiej na tle zielonych iglaków lub traw ozdobnych. Warto zestawiać go z innymi roślinami kwitnącymi późnym latem, np. rudbekią, szałwią omszoną czy kosmosem pierzastym. Dziwaczki można sadzić wzdłuż płotów i murów, by stworzyły efektowną, barwną ścianę. Znajdą tam dobre warunki wzrostu, bo będą osłonięte przed silnym wiatrem. Warto również znaleźć dla nich miejsce w pobliżu tarasu lub okna w pomieszczeniu, w którym często przebywamy. W ten sposób wieczorami i nocą będziemy mogli upajać się przyjemnym zapachem ich kwiatów.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Zakwitną dopiero jesienią. Kwiaty, które ozdobią ogród i balkon pod koniec sezonu