Spis treści:
- Nawłoć kanadyjska — charakterystyka
- Nawłoć kanadyjska — właściwości
- Nawłoć kanadyjska — zastosowanie
- Dlaczego nawłoć kanadyjska jest niebezpieczna?
- Nawłoć kanadyjska — zwalczanie
Nawłoć kanadyjska — charakterystyka
Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis L.) to wieloletnia bylina należąca do rodziny astrowatych. Miejscem jej naturalnego występowania jest Ameryka Północna. Do Europy nawłoć kanadyjska została sprowadzona w XVII wieku ze względu na oryginalne kwiatostany oraz łatwość w uprawie. Z czasem zaczęła się rozprzestrzeniać na terenie większości krajów Europy Zachodniej. Pierwsze skupiska nawłoci kanadyjskiej odkryto w 1872 roku w okolicach Krakowa i Lublina. Do dnia dzisiejszego okolice Małopolski i Lubelszczyzny są obszarami w naszym kraju, w których tę bylinę można spotkać najczęściej.
Nawłoć kanadyjska osiąga do 1,5 m wysokości. Charakteryzują ją cienkie wzniesione pędy, z których wyrastają liczne lancetowate i zaostrzone na brzegach liście. Okres kwitnienia rośliny przypada od sierpnia do września. Na końcach łodyg pojawiają się wtedy koszyczkowate kwiatostany w charakterystycznym żółtym kolorze.
Nawłoć kanadyjska uznawana jest w Polsce za gatunek inwazyjny, ponieważ bardzo szybko rozprzestrzenia się za pomocą lekkich nasion rozsiewanych na znaczną odległość. Przez to w szybkim tempie zasiedla zarośla, łąki, pastwiska, obrzeża lasów, przydroża i nieużytki, wypierając przy tym rodzime gatunki roślin.
Nawłoć kanadyjska porasta łąki, pastwiska, zarośla czy obrzeża lasów. Fot. 123RF.com
Nawłoć kanadyjska — właściwości
Nawłoć kanadyjska przed wiekami była wykorzystywana przez Indian zamieszkujących tereny Ameryki Północnej jako roślina lecznicza. Źródła donoszą, że korzeń nawłoci służył im jako środek do wykonywania lewatywy, a z kolei na bazie ziela i kłączy przygotowywano wyciągi, które działały pobudzająco i wzmacniająco. Oprócz tego na bazie nawłoci wykonywano napary, stosowane do leczenia infekcji oraz obkładania obolałych miejsc.
Obecnie istnieje wiele spornych teorii dotyczących leczniczego działania nawłoci kanadyjskiej. Ze względu na jej ekspansywny charakter powodujący wypieranie rodzimych gatunków np. rumianku z dotychczas zasiedlanych terenów, środowiska naukowe raczej dążą do jej zwalczania, niż promowania uprawy w przydomowych ogrodach.
Udowodnione działanie prozdrowotne ma natomiast nawłoć pospolita. Wykorzystuje się ją w leczeniu stanów zapalnych dróg moczowych, kamicy nerkowej, nieżytach przewodu pokarmowego oraz skazie moczanowej. Ponadto działa pomocniczo przy reumatyzmie i nadciśnieniu. Nawłoć pospolita pomaga również przy zapaleniu gardła i jamy ustnej – działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwobrzękowo, odkażająco, przeciwbólowo.
Przeczytaj również: Apteka w ogrodzie: nawłoć pospolita — uprawa i właściwości
Czy nawłoć kanadyjska jest szkodliwa? Dla człowieka nie stanowi dużego zagrożenia. Może jednak powodować katar sienny i inne reakcje alergiczne. Natomiast roślina jest niebezpieczna dla bydła domowego. Spożycie jej przez krowy może skutkować zatruciem, gorączką i obrzękami.
Nawłoć kanadyjska — zastosowanie
Brak wiedzy na temat szkód, jakie nawłoć kanadyjska wyrządza w rodzimym ekosystemie spowodował, że przez lata bylina ta była sadzona w ogrodach i na nieużytkach jako roślina ozdobna tworząca złote łany. Niestety skutkiem tego jest jej niekontrolowane rozprzestrzenianie się.
Przez długi czas nawłoć kanadyjska była sadzona również w przydomowych ogrodach, jako roślina miododajna przyciągająca pszczoły. Przeprowadzone badania wykazują jednak, że karmienie pszczół nektarem z nawłoci skutkuje obniżeniem ich przeżywalności w porównaniu z karmieniem ich nektarem wielokwiatowym.
Nawłoć kanadyjska bardzo szybko się rozprzestrzenia. Fot. 123RF.com
Dlaczego nawłoć kanadyjska jest niebezpieczna?
Nawłoć kanadyjska bardzo szybko się rozprzestrzenia, ponieważ w porównaniu do rodzimych gatunków roślin, ma dużo większą dynamikę wzrostu i łatwo przystosowuje się do zastanego terenu. Z czasem tworzy gęste i zwarte łany, które mogą osiągać bardzo duże obszary, przez co hamuje kiełkowanie i wzrost innych gatunków roślin, które od lat występowały na danych terenach. Szybkie rozmnażanie się nawłoci kanadyjskiej oraz wytwarzanie dużej ilości nasion rozsiewanych na znaczne odległości, powoduje spadek różnorodności biologicznej.
Co więcej, nawłoć kanadyjska wytwarza związki chemiczne (toksyczne allelopatyny) hamujące wzrost innych roślin. Jej obecność przyczynia się również do zwiększenia pH podłoża, zawartości azotu i innych substancji organicznych. Wszystko to sprawia, że w miejscach występowania nawłoci, nawet po jej zwalczeniu, trudno odnowić gatunki rodzime.
Występowanie nawłoci kanadyjskiej przyczynia się dodatkowo do ograniczenia liczebności owadów zapylających — pszczół, os, trzmieli, motyli i chrząszczy. Ze względu na małą różnorodność gatunkową na siedliskach łąkowych zajętych przez inwazyjne nawłocie, owady te nie mają czego zapylać.
Nawłoć kanadyjska ma także negatywny wpływ na ptaki. Przez to, że rośliny tworzą gęste i zwarte połacie, ptaki nie mogą na nich wylądować, a teren ten staje się dla nich automatycznie nieprzyjazny, co sprawia, że zaczynają go unikać.
Nawłoć kanadyjska szkodzi środowisku naturalnemu i wypiera polskie gatunki roślin. Fot. 123RF.com
Nawłoć kanadyjska — zwalczanie
Jedynym skutecznym sposobem zwalczania populacji nawłoci kanadyjskiej jest systematyczne i wielokrotne koszenie trawy lub wyrywanie roślin wraz z korzeniami. Zabiegi te należy powtarzać przez kilka lat.
Działaniem zaradczym forsowanym przez ekologów jest również zaprzestanie uprawy rośliny w przydomowych ogrodach w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się tego gatunku. Należy również zrezygnować z sadzenia nawłoci na nieużytkach jako rośliny przeznaczonej na nektar dla pszczół.
Przeczytaj również: Gatunki inwazyjne w Polsce. Uważaj, za ich przesadzenie grozi nawet milion złotych kary!
Gatunki inwazyjne przyczyniają się do zaburzenia naturalnej równowagi w przyrodzie. Fot. 123RF/PICSEL