Z artykułu dowiesz się:
- Środki chemiczne czy naturalne?
- Choroby krzewów i drzewek owocowych - zwalczanie
- Szkodniki iglaków – zwalczanie
Marzec to czas wielkich porządków w ogrodzie. W tym czasie przekopuje się ziemię, zasila ją nawozami lub kompostem, sadzi nowe rośliny, odmładza drzewa i przycina byliny oraz usuwamy z trawnika chwasty, mech i/lub suche liście. W ferworze ogrodniczych obowiązków nie można zapomnieć też o profilaktyce chorób grzybowych i pierwszego stadium szkodników, czyli opryskach. Pominięcie tego kroku może zakończyć się wielką katastrofą w postaci inwazji szkodników i stratami w uprawach.
Środki chemiczne czy naturalne?
Do marcowych oprysków można zastosować gotowe preparaty, jak i te przygotowane własnoręcznie w domu. Użycie tych pierwszych wiąże się często z ryzykiem szkodliwego działania na środowisko, przez co trzeba ściśle przestrzegać zaleceń producenta, by je zminimalizować.
- Opryski chemiczne powinny być wykonywane rano lub wieczorem w suche, bezwietrzne i pogodne dni, gdy temperatura wynosi pomiędzy 7-10 a 25 st. C.
Pora dnia ma znaczenie, bowiem słońce w połączeniu z opryskiem może poparzyć liście. Gdy po wykonaniu oprysku spadnie niespodziewany deszcz, zabieg będzie trzeba powtórzyć. W marcu może i trudno uświadczyć wyższe temperatury, ale niższe są jeszcze normą, dlatego trzeba spojrzeć na termometr, zanim chwycisz za preparat. Wykonanie zabiegu w temperaturze poniżej 10 st. C będzie niestety nieskuteczne. Równie ważna, jak warunki atmosferyczne czy pora dnia jest odpowiednia ilość stosowanego środka.
Naturalne preparaty do ochrony roślin to częsty wybór osób, którym zależy na prowadzeniu ekologicznych upraw. W sklepach dostępne są już gotowe środki ekologiczne. Jeśli jednak posiada się suszone ziele np. skrzypu polnego bądź krwawnika, można przygotować z niego pomocny w ogrodzie wywar, wyciąg lub napar. Trzeba jednak mieć świadomość, że samodzielne przyrządzone i w ogóle naturalne preparaty mogą mieć niższą skuteczność niż środki chemiczne.
Krzewy i drzewka owocowe
W marcu drzewka owocowe są jeszcze bardzo słabe i łatwo padają ofiarą szkodników i chorób. Dobrze jest zatem zadbać m.in. o jabłonie, śliwy, brzoskwinie, wiśnie, czereśnie, grusze, a także krzewy owocowe, jak np. porzeczki. Co na nie czyha? Lista jest dość długa, jednak zagrożenie stanowią m.in.:
- kędzierzawość liści brzoskwini
Choroba ta wywoływana jest przez grzyb Taphrina deformans. Może atakować także morele i nektaryny. Gdy porazi drzewko, początkowo liście żółkną i skręcają się. W rezultacie dochodzi do osłabienia rośliny i zmniejszenia plonów. Winowajca nie znika z końcem sezonu wegetacyjnego i zimuje na pędach, korze oraz pączkach.
- parch gruszy i jabłoni
Przyczyną tej choroby jest grzyb Venturia inaequalis (w przypadku jabłoni) lub Venturia pyrina Aderh (u gruszy). To jedno z najgroźniejszych schorzeń, które atakuje wszystkie nadziemne części rośliny, w tym owoce. Porażone owoce nie będą nadawać się do spożycia, a same drzewka ulegną ogromnemu osłabieniu.
Przeczytaj również: Często spotykany szkodnik jabłoni – zobacz, jak z nim walczyć
- brunatna zgnilizna drzewek pestkowych
Monilioza dotyka najczęściej wiśni i czereśni. Jest to bardzo groźna choroba grzybowa, w wyniku której gniją owoce i zamierają całe gałęzie, a nawet konary drzewek.
- torbiel śliw
Choroba ta poraża wyłącznie owoce. W wyniku działalności grzyba są one zniekształcone, większe niż normalne i mają na skórce nalot.
- rak drzew i zgorzel kory
Choroby te wywołują grzyby Neonectria galligena, Pezicula malicorticis oraz Pezicula alba. Pojawiają się one w uszkodzonych miejscach, np. w wyniku przycinania gałęzi czy naruszenia ciągłości kory. W przypadku raka drzew porażona tkanka brunatnieje i zapada się, czasem powstają także guzowate zmiany (narośla). Zgorzel kory objawia się dosyć podobnie.
W celu prewencji oraz zwalczania tych chorób zaleca się wykonanie oprysku dedykowanym preparatem (np. Topsin, środki z cynkiem, dodyną lub na bazie lecytyny) bądź środkiem zawierającym miedź (np. Miedzian). Ważnym jest, aby z opryskami zdążyć przed pojawieniem się liści, w fazie pękania pąków. Jeśli zależy ci na ekologicznej ochronie roślin, możesz użyć:
- wyciąg lub wywar z krwawnika pospolitego,
- gnojówkę lub wyciąg ze skrzypu polnego,
- wywar, wyciąg lub gnojówkę z cebuli oraz czosnku.
Szkodnikami drzew i krzewów owocowych, przeciwko którym stosuje się opryski w marcu są:
- kwieciak jabłkowiec oraz miodówka jabłoniowa,
- krzywik porzeczkowy,
- przędziorki (zwłaszcza przędziorek owocowiec),
- miseczniki, wełnowce i tarczniki.
Co warto użyć? W przypadku owadów, takich jak miodówka, krzywik czy kwieciak dobrym wyborem będą chemiczne środki owadobójcze. Natomiast w przypadku dalej wymienionych szkodników, zaleca się zwykle preparaty na bazie oleju parafinowego lub rydzowego. Opryski muszą być wykonane bardzo dokładnie, aby olej mógł oblepić pasożyty i uniemożliwić im oddychanie. Nie należy wykonywać ich później niż w marcu. Środki na bazie oleju nie działają selektywnie i mogłyby zabić także pożyteczne owady. Naturalną i ekologiczną alternatywą jest wywar z wrotyczu pospolitego.
Przeczytaj również: Opryski drzew owocowych w marcu. To gwarancja pysznych i zdrowych owoców
Na wiosnę wykonuje się dwa rodzaje oprysków. Fot. 123RF/PICSEL
Szkodniki iglaków
Drzewa oraz krzewy iglaste nie tracą igieł zimą, co poniekąd zwiększa ich podatność na choroby grzybowe oraz szkodniki. Początkiem wiosny warto wykonać opryski przeciwko szkodnikom, takim jak:
- przędziorki
- ochojnik świerkowy oraz ochojnik jodłowy,
- miodownica żywotnikowa i miodownica sosnowa,
- misecznik tujowiec.
Ten drugi owad to mszyca, która lubi żerować na wierzchołkowych pędach modrzewi oraz świerków. W wyniku jego działalności na pędach powstają galasy (patologiczne narośla), w których ochojnik składa ponad setkę jaj. Narośla te powodują zamieranie pędów, ponieważ pęd ma utrudniony przepływ wody oraz soli mineralnych. Latem z jaj wylęgają się larwy, które także żerują na roślinie.
Insektom można zapobiec poprzez opryski preparatami na bazie oleju parafinowego lub środkiem owadobójczym (np. Confidor). Przewagą mniej naturalnego insektycydu jest to, że wnika on do rośliny i działa na szkodniki, których nie udało się pokryć środkiem. Ważnym jest, aby zdążyć przed drugą połową marca. Chcąc dodatkowo zabezpieczyć rośliny przed brązowieniem igieł, można zastosować środki z olejem rydzowym.
Przeczytaj również: W kilka dni potrafą zniszczyć roślinę. Jak walczyć z chorobami iglaków?
Choroby grzybowe również są niebezpieczne dla iglaków i można zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia właśnie w marcu. Najczęściej pojawiającymi się chorobami są choroby grzybowe, takie jak:
- osutka
Grzyby dopadają zwykle młodsze rośliny. Objawy widoczne są już początkiem wiosny. Zaalarmować powinny pojawiające się na igłach żółte paski. Igły z czasem brunatnieją, by w kolejnym roku masowo opaść. W najgorszym przypadku choroba ta może doprowadzić do zamierania drzew iglastych.
- fytoftoroza
Rozpoznać można ją po brązowiejących igłach i wyraźnych martwych miejscach. Ponadto u podstawy rośliny widać gnijące korzenie.
W przypadku tych chorób trudno znaleźć skuteczne preparaty naturalne. W zasadzie jedynym dostępnym na rynku jest środek na bazie ekstraktu z grejpfruta. Z chemicznych produktów najlepiej wybierać fungicydy zawierające tiofanat metylowy lub difenokonazol.
Przeczytaj również: Rośliny, które odstraszają ślimaki. Naturalna ochrona przed szkodnikami
