Spis treści:
- Osmantus (wończa) – zimozielony krzew
- Gatunki i odmiany osmantusa
- Uprawa osmantusa
- Zastosowanie osmantusa w ogrodzie
Osmantus (wończa) – zimozielony krzew
Osmantus, zwany także wończą, to zimozielony krzew liściasty z rodziny oliwkowatych, który pochodzi z krajów azjatyckich oraz Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa Osmanthus wywodzi się z języka greckiego i oznacza „pachnący kwiat” (osme to zapach, a anthos – kwiat). W naszych warunkach klimatycznych może osiągać 2,5-4 m wysokości. Osmantus wyróżnia się gęstym i zaokrąglonym pokrojem. Tworzy skórzaste, błyszczące liście, które mają jajowaty kształt oraz osiągają do 7 cm długości. Pozostają one dekoracyjnie również zimą. Ozdobę krzewu stanowią też kwiaty, które pojawiają się licznie w sierpniu i utrzymują się do października. Są one drobne i rurkowate, zebrane po kilka w pęczkach w kątach między pędem a ogonkiem liściowym. Mają one biały lub kremowy kolor, a dodatkowo roztaczają wokół intensywny, przyjemny zapach.
Gatunki i odmiany osmantusa
Rodzaj Osmanthus obejmuje około 30 gatunków i jeszcze więcej odmian. Różnią się one od siebie m.in. rozmiarem, a także wyglądem i barwą liści. W naszym klimacie dobrze poradzą sobie takie gatunki, jak:
- Osmantus Burkwooda
Jest mieszańcem osmantusa Delavaya oraz osmantusa ozdobnego. Wyróżnia się zwartym i kulistym pokrojem. Rośnie powoli, w naszych warunkach klimatycznych może dorastać do około 2 m wysokości. Liście są ciemnozielone i błyszczące z górnej strony oraz matowe i jasnozielone od dołu. Białe kwiaty pojawiają się od maja do czerwca, wydzielają słodki zapach. Nie jest w pełni mrozoodporny, dlatego w chłodniejszych regionach kraju należy uprawiać go w pojemnikach i zimować w pomieszczeniu.
Osmantus występuje w licznych gatunkach i odmianach. Fot.BasieB/CanvaPro
- Osmantus kolczasty
Nazywany jest też różnolistnym. To wolno rosnący krzew, który po 10 latach osiąga około 1,2 m wysokości. Jego liście są zróżnicowane – młode mają kolczasty brzeg (podobnie jak liście ostokrzewu), natomiast starsze są bez kolców. Wśród ciekawych odmian warto wymienić m.in.:
- 'Fastigiata' – tworzy zwarte krzewy o pędach wyprostowanych, które mogą się lekko rozchylać;
- 'Aureomarginatus' – wyróżnia się zielonymi liśćmi z żółtym brzegiem;
- 'Purpureus' – młode liście przykuwają wzrok swym intensywnym, purpurowym kolorem, z kolei starsze są zielone z purpurowym odcieniem. Odmiana ta jest odporna na mróz;
- 'Goshiki' – ciekawa odmiana plamista. Plamy i cętki początkowo są żółtozielone, później złociste, a następnie stają się kremowe. Młode pędy mają purpurowobrązową barwę, po czym zielenieją;
- 'Rotundifolius' – odmiana o ciemnozielonych, jajowato-okrągłych liściach, które są lekko pofalowane na brzegu;
- 'Tricolor' – odmiana o pstrych liściach w kolorze kremowo-zielono- czerwonawym. Kwiaty pojawiają się od sierpnia do października, mają słodki zapach;
- 'Variegatus' – wyróżnia się zielonymi liśćmi, które mają kremowobiały brzeg. Odmiana jest odporna na mróz, zakwita na przełomie września i października.
Przeczytaj również: Zimozielony krzew doskonale zastąpi tuje. Jak uprawiać mahonię na żywopłot?
- Osmantus wonny
Nazywany jest też wończą pachnącą. Występuje w południowo-wschodniej Azji, gdzie dorasta do 5 m wysokości. Kwiaty tego gatunku mogą przybierać barwę od żółtej do pomarańczowej. Co ciekawe, jest to roślina przyprawowa. Jej kwiaty używane były w Chinach od setek lat do aromatyzowania herbat, a także jako składnik deserów i likierów.
Osmantus wonny wyróżnia się pomarańczowymi kwiatami, które są zebrane po kilka w kiście. Fot.igaguri_1/CanvaPro
- Osmantus Delavaya
Jest krzewem silnie rosnącym (może osiągać nawet 3,5 m wysokości). Posiada łukowato wygięte gałęzie oraz ciemnozielone liście, które osiągają 2,5 cm długości. Liczne, drobne i białe kwiaty pojawiają się na przełomie kwietnia i maja. Warto zaznaczyć, że gatunek ten nie jest odporny na mróz, dlatego najlepiej uprawiać go w pojemnikach.
Uprawa osmantusa
Większość odmian i gatunków osmantusa jest dość odporna na mróz. Warto jednak wybierać dla nich miejsca zaciszne, osłonięte od mroźnych i wysuszających wiatrów. Dobrym pomysłem jest też zabezpieczenie krzewów na zimę (np. agrowłókniną). Niektóre odmiany są wrażliwe na niskie temperatury, dlatego nadają się tylko do uprawy w pojemnikach, z kolei na zimę należy je przenieść do jasnych i chłodnych pomieszczeń. Uprawa osmantusa nie jest trudna, wystarczy tylko przestrzegać kilku podstawowych zasad.
- Stanowisko – wończa preferuje stanowiska słoneczne, ale bez problemu poradzi sobie w półcieniu. Warto mieć na uwadze, że w miejscach zacienionych będzie słabiej kwitła.
- Gleba – osmantus najlepiej rośnie na glebach żyznych, przepuszczalnych i zasobnych w składniki pokarmowe. Preferuje podłoże o nieco podwyższonym poziomie kwasowości.
- Podlewanie – ziemia powinna być umiarkowanie wilgotna, dlatego należy pamiętać o regularnym podlewaniu. Uważajmy, aby roślin nie przelać, inaczej może dojść do gnicia korzeni i rozwoju chorób grzybowych.
- Nawożenie – w tym celu najlepiej sprawdzą się nawozy organiczne, takie jak kompost, przekompostowany obornik czy biohumus. Stosujemy je wiosną i jesienią.
Osmantus idealnie nadaje się na żywopłot. Fot.dmj2046/123RF.com
- Przycinanie – osmantus dobrze znosi przycinanie. Zabieg ten pomaga roślinie zagęścić się i rozwijać nowe pędy. Najlepiej to zrobić pod koniec lutego lub na początku marca. Osmantus posadzony w formie żywopłotu wymaga corocznego przycinania (w okresie od lipca do września).
- Rozmnażanie – roślinę najlepiej rozmnażać za pomocą sadzonek zielnych, pobranych z młodych pędów na przełomie wiosny i lata. Do tego celu można też przeznaczyć sadzonki półzdrewniałe (pobieramy je w sierpniu i wrześniu). Końcówki roślin zanurzamy w ukorzeniaczu, a następnie umieszczamy w pojemniku wypełnionym piaskiem i torfem (pod folią). Należy zadbać o to, aby podłoże było stale lekko wilgotne. Ukorzenianie sadzonek osmantusa trwa długo, około 3-4 miesiące. W tym czasie mogą one też gubić liście, dlatego czasem konieczne może okazać się opryskiwanie roślin środkami grzybobójczymi.
Zastosowanie osmantusa w ogrodzie
Osmantus to roślina, którą można sadzić zarówno pojedynczo (jako soliter), tak i w grupach po kilka sztuk. Efektownie prezentuje się w towarzystwie innych krzewów oraz bylin. Poza tym osmantus doskonale nadaje się do formowania, dlatego polecany jest na żywopłoty, a nawet topiary. Nadaje się też na bonsai. Ulistnione pędy osmantusa można wykorzystać jako bazę do tworzenia wieńców, stroików czy innych kompozycji. W okresie kwitnienia krzew roztacza wokół siebie intensywną, słodką woń, która pobudza zmysły.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Całoroczna rabata. Zimozielone rośliny i byliny odporne na mróz
Jak przezimować wrażliwe na mróz kwiaty cebulowe i bulwiaste? Zimowanie dalii, mieczyków, begonii