Spis treści:
- Drzewo brzoza – krótka charakterystyka
- Brzoza – odmiany, które świetnie sprawdzą się w ogrodzie
- Brzoza w ogrodzie – co warto wiedzieć o jej wymaganiach?
- Brzoza – właściwości lecznicze
Drzewo brzoza – krótka charakterystyka
Choć na świecie występuje sto dwadzieścia gatunków brzozy, w Polsce rośnie tylko siedem spośród nich. Najbardziej znana jest brzoza brodawkowata, czyli Betula pendula. To drzewo o smukłej sylwetce osiąga wysokość do 25 metrów. Kiedy rośnie w niekorzystnych warunkach, jej pień często ulega skrzywieniu. Brzoza tego gatunku odznacza się zwisającymi gałęziami (stąd wzięła się jej inna nazwa, brzoza zwisła). Korona na początku bywa mocno zwarta, jednak z wiekiem robi się ażurowa. Znak rozpoznawczy tego drzewa stanowi natomiast gruba, spękana u dołu, biała kora. Warto zauważyć, że u młodych egzemplarzy kora jest z początku brązowa, a dopiero z czasem zmienia kolor.
To mocne i elastyczne drzewo. Brzoza z tego gatunku ma zielone liście, które jesienią zmieniają kolor na żółty. Na początku są lepkie i pokryte lekkim owłosieniem, później natomiast robią się błyszczące i pozbawione włosków. Brzoza brodawkowa jest szeroko rozpowszechniona na obszarze Europy oraz Azji. Jej kwiatostany powstają latem, natomiast kwitną wiosną kolejnego roku. Owoce brzozy w formie niedużych orzeszków pojawiają się natomiast z końcem lata.
Brzoza – odmiany, które świetnie sprawdzą się w ogrodzie
Intrygująca brzoza brodawkowata idealnie nada się do przystrojenia dowolnego miejsca w ogrodzie. Istnieją jednak jeszcze inne gatunki brzozy, które również możesz bez większych problemów wprowadzić na teren przydomowego ogrodu. Wśród nich na uwagę zasługują: brzoza karłowata, czyli Betula nana oraz brzoza chińska, czyli Betula chinensis.
W zależności od tego, czego wymagasz, potrzebna ci będzie inna brzoza. Odmiany, które możesz wybierać, różnią się między sobą wyglądem, a także budową. Przyjrzyj się chociażby takim wariantom, jak:
- Brzoza pożyteczna Doorenbos – brzoza do ogrodu o małym lub średnim rozmiarze. Doskonale wygląda pojedynczo lub w większym skupisku drzew. Charakteryzuje się gałęziami, które wznoszą się sztywno do góry. Osiąga wysokość około 10 metrów. Nie ma zbyt dużych wymagań glebowych, choć lubi podłoże suche, a zarazem przepuszczalne;
- Brzoza brodawkowata Youngii – zachwyca swoim efektownym płaczącym pokrojem. Jej korona przybiera kształt parasola, nierzadko może się rozwijać tylko po jednej stronie. Jest bardzo tolerancyjna, jeśli chodzi o warunki glebowe;
- Brzoza brodawkowata Golden Cloud – charakteryzuje się niewielkimi rozmiarami. Wyróżnia się spośród innych brzóz złotawym kolorem, który przybiera w okresie wegetacyjnym. Najlepiej czuje się w półcieniu, ponieważ w bezpośrednim słońcu jej liście mogą ulegać poparzeniom;
- Brzoza brodawkowata Spider Alley – drzewko, które osiąga około 5 metrów wysokości po upływie 10 lat. Jej pędy, poskręcane w interesujący sposób, potrafią przyciągać spojrzenia. Zachowuje atrakcyjny wygląd o każdej porze roku;
Przeczytaj również: Najlepsze brzozy do ogrodu – jaki gatunek wybrać?
Betula pendula/ Brzoza brodawkowa Fot. 123RF/PICSEL
Brzoza w ogrodzie – co warto wiedzieć o jej wymaganiach?
Nim postanowisz wprowadzić ją do ogrodu, musisz wiedzieć, czego potrzebuje twoja brzoza. Drzewo, w zależności od gatunku i odmiany, może mieć nieco inne wymagania, dlatego warto najpierw dobrze przemyśleć swój wybór. W przypadku brzozy brodawkowatej nie musisz się szczególnie martwić o dopasowanie podłoża pod uprawę. Gatunek ten jest wrażliwy jedynie na wysokie zasolenie gleby oraz znaczny poziom zanieczyszczeń powietrza. Nie utrzyma się wyłącznie na mokradłach. Wybierz dla niej pełne słońca, ciepłe miejsce, w którym nie będzie narażona na choroby. Możesz też zdecydować się na przygotowanie jej półcienistego stanowiska, jednak wtedy musisz się liczyć z koniecznością zwiększonego nawożenia, które zapewniłoby roślinie przetrwanie w gorszych warunkach. W przeciwieństwie do wielu delikatniejszych drzew brzoza nie wymaga żadnej osłony przed wiatrem.
Aby brzoza w ogrodzie mogła dobrze rosnąć i z czasem zmieniła się we wspaniałe drzewo, zachwycające swoim pokrojem, musisz dobrze się przygotować do wyboru odpowiedniej sadzonki. Najlepszym miejscem do zakupu drzewka będzie szkółka roślin. Możesz wybierać sadzonki balotowane, z nagim korzeniem bądź znajdujące się w pojemniku. Najtańsze spośród nich są te z nagim korzeniem, jednak musisz mieć świadomość, że łatwo ulegają wysychaniu, a co za tym idzie, mają niewielkie szanse przyjąć się w gruncie. Dwie pozostałe wersje są natomiast zdecydowanie łatwiejsze w przewożeniu z miejsca na miejsce, a dzięki znacznie lepiej wykształconemu systemowi korzeniowemu mają większe szanse zaaklimatyzować się w nowym miejscu w ogrodzie. Nie decyduj się raczej na duże sadzonki – szukaj takich, w przypadku których okres od wykiełkowania nie przekroczył trzech lat.
Brzoza – właściwości lecznicze
Jak wiele innych roślin, również brzoza wykazuje szereg pożytecznych właściwości. Poza tym, że z powodzeniem wykorzystuje się ją w przemyśle meblarskim, papierniczym, spożywczym i kosmetycznym, służy również medycynie. Cennymi elementami tego drzewa są jego liście, kora oraz pąki. Z brzozy uzyskuje się również sok o specyficznym, lekko słodkawym smaku. Stanowi on bogactwo cennych składników, takich jak:
- minerały (magnez, żelazo, miedź, wapń, fosfor),
- aminokwasy,
- witaminy (z grupy B, witamina C),
- garbniki,
- sole mineralne.
Sok z brzozy, a także napar z jej liści, kiedy są stosowane wewnętrznie, wykazują działanie moczopędne i wspierają układ immunologiczny. Dzięki nim możliwa jest likwidacja nadmiaru wody, jak również szkodliwych toksyn z organizmu. W przypadku stosowania zewnętrznego napar wspomaga leczenie zmian trądzikowych oraz stanów zapalnych skóry. Co więcej, nałożony na nią, doprowadza do zwiększenia produkcji kolagenu, a to wpływa na zahamowanie procesu jej starzenia. Dobrze sprawdza się w roli środka zapobiegającego powstawaniu łupieżu oraz hamującego produkcję łoju, dlatego wiele osób poleca stosować napar z brzozy na włosy i skórę głowy. Regularnie płucząc w nim włosy, można ponadto doprowadzić do ich znacznego wzmocnienia oraz ograniczyć ich wypadanie.
Przeczytaj również: Wspaniała oskoła wzmacnia odporność i upiększa włosy. Jak i kiedy ściągać sok z brzozy?
Czym jest oskoła i jak ją pozyskać? Fot. 123RF/PICSEL
Wśród właściwości leczniczych brzozy trzeba też wymienić działanie napotne i pobudzające przemianę materii. Wykorzystuje się ją, by złagodzić objawy reumatyzmu (koi ból, przede wszystkim ten charakterystyczny dla rwy kulszowej). Jako że zawiera wysokie stężenie żelaza, wapnia i potasu, może pomagać w przypadku problemów z niedokrwistością. Dobrze oddziałuje też na cały układ krwionośny – picie soku z brzozy może znacznie zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na choroby niedokrwienne serca czy zakrzepicę.
Sok z brzozy stosuje się też nierzadko jako wsparcie w terapii choroby wrzodowej żołądka i dolegliwości związanych z upośledzonym funkcjonowaniem wątroby. Z uwagi na silne właściwości odkażające, sok i napar z brzozy wykorzystuje się również do przemywania ran (wspomaga ich proces gojenia).
Przepisy na napar z liści brzozy
- Dwie łyżki listków,
- Pół litra gorącej wody.
Tak opracowaną miksturę należy gotować przez 5 minut, a następnie odstawić na ok. 15 minut.
Przepisy na napar z kory brzozy
- 3-4 łyżki pokruszonej kory brzozy
- 2 szklanki wody.
Gotuj na wolnym ogniu 10 minut od momentu zawrzenia. Ciepły odwar pij po pół szklanki co 3-4 godziny.
Przeczytaj również:
Orzeźwiający napój z kiwi i brzozy
Brzoskwinie w brzozowym syropie