Te warzywa rosną błyskawicznie! Jak uprawiać wiosną nowalijki na balkonie?

Z artykułu dowiesz się:

• Kto powinien unikać nowalijek?
• Jak uprawiać warzywa w domu?
• Kiedy siać warzywa?

Dla zmęczonych zimną porą roku i monotonną dietą atrakcyjnie wyglądające rzodkiewki, ogórki, sałaty i pomidory to prawdziwa gratka. Nowalijki to warzywa, które są gotowe do zbioru zaraz po zakończeniu sezonu zimowego. Uprawiane są w ciepłych i wilgotnych szklarniach, gdzie okres ich wegetacji jest przyśpieszony i skrócony. Mają mniej składników odżywczych niż później dostępne warzywa sezonowe, ale i tak są niezłym źródłem witamin i minerałów, których brakuje nam po zimie. Nie każdy jednak powinien sięgać po pierwsze warzywa pojawiające się w sklepach.

Kto powinien unikać nowalijek?

Nowalijki są intensywnie nawożone, przy czym pobierają one tyle „pokarmu”, ile zostanie im dostarczone, a nie tyle, ile im potrzeba. Z tego powodu mogą one kumulować azotany w nadmiernej ilości. Te związki z kolei przekształcają się w azotyny, a później szkodliwe i rakotwórcze nitrozoaminy. Odradza się więc spożywanie „pierwszych” warzyw kobietom w ciąży, osobom starszym, niemowlętom i małym dzieciom. Najwięcej azotanów gromadzi się w:

• szczypiorku,
• burakach,
• sałacie,
• rzodkiewce,
• szpinaku.

Nie oznacza to jednak, że ze spożywania nowalijek powinniśmy całkiem rezygnować. Najlepiej wybierać warzywa z upraw ekologicznych. Przed spożyciem dobrze też porządnie je namoczyć: najpierw w wodzie z dodatkiem octu (na 1 l wody, szklanka octu), później w wodzie z sodą oczyszczoną (na 1 l wody, 1 łyżka sody). Po takiej dwuetapowej kąpieli warzywa dokładnie opłukujemy w czystej wodzie. Alternatywą dla sklepowych warzyw są te uprawiane przez nas samodzielnie, na parapecie lub na balkonie własnego domu.

Jak uprawiać warzywa samodzielnie w domu?

Uprawę pierwszych wiosennych warzyw możemy zacząć już teraz, nie zważając na ryzyko nawracających przymrozków. Miejsce na uprawy nie jest problemem – sporo warzyw i ziół można trzymać w domu, na parapecie lub balkonie. Jakie warzywa hodować samodzielnie? W domowym warzywniaku bez problemów wyrosną:

• szczypiorek,
• cebulka dymka,
• rzodkiewka,
• pietruszka,
• rzeżucha,
• sałaty,
• marchew,
• ogórki,
• drobnoowocowe pomidory oraz większość zielnych przypraw.

Nowalijki potrzebują żyznej ziemi. Fot.123RF.com

Jak wyhodować nowalijki? Po pierwsze warzywa potrzebują ziemi żyznej, tak aby ich plony były zadwoalające pod względem ilości i jakości. W centrach ogrodniczych są dostępne już gotowe podłoża dla warzyw, ale z powodzeniem można zrobić taką mieszankę samemu, łącząc ziemię urodzajną z kompostem, który dodatkowo zmniejsza intensywność wysychanie podłoża.

• Warunek konieczny – naczynie MUSI mieć otwory odpływowe oraz warstwe drenażu na dnie, która zapobiega gniciu korzeniu, gdy wody w podłożu jest zbyt wiele, i odwrotnie, jeśli warzywa ładnie nam już wykiełkują, należy utrzymywać odpowiednią wilgotność gleby kiedy nie pada deszcz, gdzyż młode siewki są najbardziej narażone na niekorzystne działanie braku wody w podłożu. Jeśli wiemy, że ciężko nam będzie podlewać nasze rośliny codziennie, warto już na etapie przygotowanie podłoża, dodać do ziemi nieco hydrożelu – preparatu, którego garnulki magazunują wodę i oddają ją roślnie, wtedy kiedy podłoże jest wysuszone.
  
  
• Nawożenie nowalijek w uprawie pojemnikowej jest bardzo istotne, pomimo tego, że w podłożu już na etapie siewu dodajemy nawóz, to wypłukuje się on stosunkowo szybko z niewielkich doniczek. Polecam nawozy naturalne, atkie jak np. płynny biohumus – bo przecież chcemy żeby nasze wiosenne warzywa były zdrowe i ekologiczne. Zaleconą dawkę nawozów, w trakcie sezonu wegetacyjnego podajemy roślinom co ok. 2 tygodnie.
  
  
• A kiedy nasze rośliny zaatakuje choroba lub szkodniki, lub nawet profilaktycznie dla poprawy ich odporności – warto mieć pod ręką preparat taki jak Biosept – w 100% naturalny, na bazie wyciągu z grejpfruta. To nowoczesny środek, który poprawia rozwój, jakość i ukorzenienie roślin, pozostawiając rośliny w doskonałej kondycji, dzięki czemu z większą siłą mogą przeciwstawić się patogenom.  

Nowalijki - jakie to warzywa?

• Marchewka

Uprawa marchewki w domowym zaciszu to całkiem prosta sprawa. Wybierajmy nasiona odmian przeznaczonych do wczesnego siewu. Warzywo preferuje stanowiska słoneczne lub nieznacznie cieniste. Gleba powinna być lekka, dobrze przepuszczalna; najlepiej wybierać uniwersalną lub podłoże warzywnicze. Pojemnik do uprawy marchewki nie powinien mieć mniejszej pojemności niż 20l.

• Cebula i cebula dymka

To propozycja dla tych, którzy uważają, że nie mają ręki do roślin. Uprawa cebuli dymki nie może nie wyjść! Szczypior z cebuli uzyskamy już po trzech tygodniach od posadzenia. Warzywo najlepiej rośnie w ziemi próchniczej, uniwersalnej ogrodniczej lub warzywniczej wzbogaconej torfem albo kompostem. Uprawiamy ją w podłużnych, średnio głębokich doniczkach. Zdrowe cebule (nawet te ze sklepu!) bez oznak gnicia, czy widocznych uszkodzeń umieszczamy w ziemi w kilkucentymetrowych odstępach, tak by wystawała jedynie ¼ część warzywa. Na koniec lekko podlewamy doniczkę wodą. Później pozostaje czekać na plony.

• Natka pietruszki

Najlepiej udaje się wysiewana z korzenia oraz gotowej rozsady, w którą zaopatrzyć się można na targowiskach. Korzeń (cały lub jego fragment) umieszczamy w doniczce, tak by jego część wystawała nad powierzchnię ziemi i delikatnie podlewamy. Roślina wymaga gleby żyznej i lekkiej, z lekkim drenażem oraz jasnego, słonecznego lub półcienistego stanowiska.

• Rzodkiewka

Dobrze rośnie w miejscach słonecznych lub lekko zacienionych. Preferuje ziemię przepuszczalną, piaszczystą, z drenażem chroniącym roślinę przed zalaniem korzeni. Pojemnik dla tego warzywa nie może być zbyt płytki – sugerowana głębokość to minimum 10-15 cm. Nasiona rzodkiewki wysiewamy bezpośrednio do doniczki, podlewamy co 2-3 dni. Brak bordowych bulw nie oznacza niepowodzenia uprawy! Liście rzodkiewki również są jadalne. W podobny sposób sadzimy i uprawiamy sałatę rukolę oraz szpinak. Te warzywa rosną błyskawicznie.

• Sałata

Sałata również należy do warzyw szybkorosnących. Uprawiamy ją z nasion. Wysiewamy w kilkucentymetrowej rozstawie (sałata na listki) w ziemi uniwersalnej lub podłożu warzywniczym. Nie zapominajmy o drenażu. Jeśli zależy nam na główkach sałaty, odstępy między nasionami muszą wynosić ok. 30 cm. Roślina preferuje miejsca średnio jasne, ale nie całkiem zacienione.

• Pomidory

Na domową uprawę wybierajmy pomidory karłowate. Pojemniki napełniamy ziemią żyzną i przepuszczalną. Nasiona wciskamy w ziemię na głębokość 1 cm i delikatnie zraszamy wodą. Doniczki umieszczamy w widnym, dobrze oświetlonym miejscu. Po upływie dwóch tygodni siewki pikujemy do większych pojemników.

Jakie warzywa sadzić/siać obok siebie?

• ogórek i bazylia (zioło uchroni zielone warzywo przed mączniakiem),
• cebula i truskawki (zapobiegają występowaniu szarej pleśni),
• pomidory i aksamitki (kwiaty chronią warzywo przed nicieniami),
• fasola i nasturcja (zapewni fasoli ochronę przed mszycami),
• szczypiorek/czosnek i rośliny ozdobne (warzywa zapobiegną rozwojowi chorób grzybowych),
• czosnek i róża (warzywo wzmocni jej zapach),
• cebula/por i marchewka (odstraszają wzajemnie swoje szkodniki, tzn. marchewka odstrasza śmietkę cebulankę, a cebula – połyśnicę marchwiankę. Dodatkowo marchew pobudzi do wzrostu pora),
• pietruszka i pomidory (dzięki pietruszce owoce psianki będą smaczniejsze),
• marchew/sałata/ogórki i koper (koper zniechęca szkodniki),
• cebula i lilie/tulipany (dzięki warzywu kwiaty lepiej rosną),
• drzewa owocowe i łubin/mniszek lekarski.

Jakich warzyw nie siać/nie sadzić obok siebie?

• pomidory i ogórki (należą do tej samej rodziny, szybciej padną ofiarą wyniszczających pasożytów),
• sałata i pietruszka,
• koper włoski i pomidor,
• ziemniak i słonecznik,
• ziemniak i pomidory,
• kapusta i gorczyca.

Przeczytaj również: Kiedy siać pomidory? Instrukcja krok po kroku

Młode siewki pomidorów pojawiają się już po dwóch tygodniach. Fot. 123RF/PICSEL

• Ogórki

Na balkonach z powodzeniem uprawiać można każdą odmianę ogórków, ale najwygodniejsze są odmiany mieszane oraz krzaczaste. Pojemniki pod uprawę powinny mieć pojemność 10 – 20l (jeden taki pojemnik na jeden ogórek). Nasiona wysiewamy od razu do donic lub przygotowujemy z nich rozsady. Ziemia pod ogórki powinna być żyzna, kompostowa. Na początku doniczki trzymamy w domu, dopiero w maju, po okresie hartowania, przenosimy je na balkon. Dla dobrego wzrostu ogórków kluczowe jest częste podlewanie. Wywiew zaczynamy od połowy kwietnia.

Termin siewu warzyw

• Szczypiorek i cebula: marzec — kwiecień
• Szpinak: marzec — kwiecień
• Sałata: przełom marca i kwietnia
• Rzodkiewka: od marca, przez cały sezon
• Por - marzec: kwiecień
• Pietruszka i natka pietruszki: marzec – kwiecień
• Marchew: marzec – czerwiec
• Jarmuż: marzec – kwiecień
• Groch: marzec – kwiecień
• Fasola szparagowa: marzec- lipiec
• Bób – marzec: kwiecień
• Burak liściowy: kwiecień-czerwiec

Przeczytaj również: Warzywa i kwiaty – co siejemy w marcu?

Nowalijki na własnym parapecie. Czy wiesz, co to są mikroliście? na INTERIA.TV.