Spis treści:
- Dlaczego warto hodować boczniaki i twardziaki jadalne w domu?
- Jakie właściwości mają grzyby shiitake i boczniaki?
- Jak w domu uprawiać boczniaki krok po kroku?
- Trzy proste tipy, jak uprawiać grzyby shiitake w domu
- Proste sposoby na grzyby shiitake i boczniaki w kuchni
Dlaczego warto hodować boczniaki i twardziaki jadalne w domu?
Kupowanie grzybów w sklepach jest wygodne, ponieważ są one stale dostępne, praktycznie popakowane, oczyszczone, co pozwala oszczędzić czas, ale na pewno nie pieniądze. Najbardziej popularne z uwagi na swoje wartości odżywcze i działanie prozdrowotne w diecie gatunki nie należą do najtańszych. To tłumaczy, dlaczego warto hodować boczniaki i inne, cenione na świecie grzyby samodzielnie.
Nie trzeba być wegetarianinem, aby wprowadzić do codziennej diety wartościowe składniki ze świata grzybów. To nie tylko smaczne zamienniki mięsa i alternatywne źródła białkowe, ale przede wszystkim zdrowe produkty naturalne o olbrzymiej zawartości cennych związków aktywnych: składników mineralnych, witamin czy aminokwasów.
Jakie właściwości mają grzyby shiitake i boczniaki
Podstawowym budulcem grzybów boczniaków i shiitake, a także innych gatunków są białka. Nie byle jakie, bo zawierające w sobie wszystkie niezbędne aminokwasy, których ludzki organizm nie wytwarza samodzielnie. Co więcej, ich biodostępność i przyswajalność przekraczają wartość 60%, niekiedy osiągając pułap nawet 90%.
Fakt, że grzybami możemy z powodzeniem i zdrowo zastępować zwierzęce źródła białkowe, pozwala nazywać je „mięsem lasów”, choć nie jest to wciąż popularne określenie. Co ciekawe, ich bogactwo wartości odżywczych idzie w parze z niewielką kalorycznością. To także doskonałe źródła cennego błonnika pokarmowego, a także wysoce pożądanych i niezbędnych w diecie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Badania nad właściwościami, jakie mają grzyby shiitake i boczniaki wykazały, że gatunki te zawierają związki prozdrowotne o działaniach:
- antyoksydacyjnych,
- przeciwalergicznych,
- przeciwbólowych,
- przeciwzapalnych,
- przeciwbakteryjnych,
- hipoglikemicznych,
- immunostymulujących,
- przeciwnowotworowych.
To także istne bomby witaminowe i niezastąpione źródło składników mineralnych m.in. selenu, cynku, żelaza, wapnia i fosforu, a także jodu, fluoru czy miedzi. Warto podkreślić, że twardnik japoński, czyli właśnie shiitake stosowany jest w medycynie chińskiej i japońskiej od przeszło kilkuset lat. Dla mieszkańców tamtej części globu to prawdziwy eliksir życia, dla nas zaś pełnowartościowy dar natury, który już teraz możesz mieć w swoim domu.
Przeczytaj również: Dywan kapeluszy w ogrodzie. Jak uprawiać pieczarki, boczniaki i grzyby shiitake?
Jak w domu uprawiać boczniaki krok po kroku?
Perspektywa tworzenia przydomowych hodowli grzybów brzmi, jak czasochłonna inicjatywa, wymagająca wiedzy, doświadczenia i masy pracy. Dlatego z pewnością zaskoczy cię, jak łatwo w domu uprawia się boczniaki czy smakowite grzyby shiitake.
Możesz wybrać jeden ze sposobów:
- kupienie od producenta gotowej grzybni i jej pielęgnacja,
- przygotowanie grzybni z pomocą jutowego worka.
Jeśli zlokalizujesz stanowisko upraw w domu, będziesz cieszyć się boczniakami przez okrągły rok. Prowadząc hodowlę w warunkach zewnętrznych np. ogrodowej altanie, konieczna będzie przerwa zimowa.
- Gotowe baloty
Foliowe, sześcienne worki wypełnione wilgotną sieczką to optymalne środowisko rozwoju np. boczniaka ostrygowego. Z czasem, pod twoim czujnym okiem, w fabrycznie zrobionych dziurkach balotów zaczną dojrzewać dorodne kapelusze, zachęcając do zbiorów i smakowitej obróbki.
- Ręcznie przygotowane podłoże
Powodów, dla których warto hodować boczniaki w domu lub w ogrodzie jest naprawdę wiele. Stworzenie im od podstaw korzystnych warunków do wzrostu i rozwoju oraz samodzielna pielęgnacja w okresie dojrzewania dają niemałą satysfakcję. Hodowlę możesz założyć w jutowym worku, wypełnionym drobno siekaną słomą. Pamiętaj jednak o wykonaniu otworów o średnich 1 cm, rozmieszczonych co ok. 10 cm pod młode kapelusze.
Idealne warunki do uprawy boczniaków tworzą:
- odpowiednie proporcje masy grzybni do masy posiekanej słomy,
- duża wilgotność powietrza (przyda się ręczne spryskiwanie),
- stała temperatura (ok. 20°C) i czasowe zaciemnienie.
Grzybnie hodowane w jutowych workach należy przenieść do chłodniejszego pomieszczenia dopiero po upływie 2-3 tygodni. Koniecznie powiększ też otwory, aby owocniki miały dość miejsca do rozrostu i dozuj im światło. Gdy wiesz już, jak w domu uprawiać boczniaki, krok po kroku możesz przygotować się na szykowanie efektownego menu z ich dodatkiem – pierwsze plony pojawią się już nawet po 3 tygodniach.
Przeczytaj również: Uprawa grzybów w domu. Co zrobić, by po 3 tygodniach ściąć pełną miskę?
Trzy proste tipy, jak uprawiać grzyby shiitake w domu – takich plonów się nie spodziewasz
Twardnik japoński lub inaczej twardnik jadalny to grzyb, który po krótkotrwałej obróbce cieplnej zachwyca smakiem i przekazuje do organizmu mnóstwo drogocennych substancji o najwyższej przyswajalności. W naturalnym środowisku porasta on gęsto martwe pniaki starych drzew liściastych. Pochodzi z Azji, a jego właściwości od setek lat sprawiają, że jest częstym gościem kuchni chińskiej, japońskiej i tajlandzkiej. Ma charakterystyczną, mięsistą strukturę i podkręcony kapelusz.
W Polsce nie spotkamy go na łąkach ani nie zbierzemy w gęstych lasach, ponieważ nie pozwalają na to warunki środowiskowe. Da się jednak, bez większych trudności, uprawiać grzyby shiitake w domu, a pełna masa plonów z jednej grzybni może wynieść nawet 5 kg.
- Uprawa na kostce
W sklepach ogrodniczych dostępne są gotowe grzybnie na kostce. Fabrycznie zamkniętą kostkę przechowuj początkowo w stałej temperaturze ok. 15°C. Dopiero po 2-3 dniach zdejmij z niej folię. Aby na grzybni mogły zawiązać się owocniki, w miejscu upraw konieczne jest utrzymanie bardzo wysokiej wilgotności na poziomie nawet 90%, czyli warto stosować system spryskiwania i luźnego okrywania z wierzchu specjalnie dziurkowaną folią. Na tym etapie temperatura w miejscu hodowania shiitake powinna być nieco wyższa ok. 17-19°C. Do tego dochodzi potrzeba zapewnienia dostępu światła średnio przez 8 godzin.
Domowa uprawa shiitake na kostce. Fot. 123rf.com
- Uprawa na ciętym pniu
Sposób uprawy nie ma wpływu na to, jakie właściwości mają grzyby shiitake, ale warto zadbać o dobrej jakości podłoże. Gotowa kostka ułatwia zadanie, choć wybór drewna pod pniak hodowlany też do trudnych nie należy. Możesz wykorzystać dąb, buk, grab czy inne drewno z popularnych u nas drzew iglastych. Kołki lub gałęzie do upraw powinny mieć długość większą niż 1 metr i średnicę ok. 15 cm. Dobierz podłoże, które nie leżało zbyt długo, a tym samym nadmiernie nie przeschło. Naturalna wilgotność, niepożądana przy obróbce przemysłowej drewna, w przypadku upraw grzybów jest niezwykle cenna.
Przeczytaj również: Jak suszyć grzyby – domowe sposoby. Jak przechowywać suszone grzyby?
Proste sposoby na grzyby shiitake i boczniaki w kuchni
Plony shiitake należy zbierać codziennie, delikatnie odcinając z pomocą ostrych narzędzi najbardziej dojrzałe okazy. Każdy zbiór trwa około 2 tygodni. Po takim czasie materiał grzybni wymaga oczyszczenia, solidnego nawilżenia i przygotowania pod kolejny plon. Zarówno dla boczniaków, jak i grzybów shiitake liczba cykli produkcyjnych jest podobna – od 3 do 5 zbiorów z jednego substratu. To dość dużo, aby regularnie przygotowywać naprawdę ciekawe, zdrowe i przepyszne dania, które pokochają nawet najmłodsi.
W zależności od upodobań kulinarnych, wielkości zbioru oraz chęci wprowadzania nowinek do stałej diety, z pełnych prozdrowotnych właściwości grzybów shiitake i boczniaków można przygotować:
- smakowite zupy,
- aromatyczne sosy,
- dania warzywne np. lecho,
- ryż z dodatkami lub risotto,
- kolorowe sałatki z dodatkiem orzechów.
Z grzybami shiitake i boczniakami przygotujesz smaczną sałatkę. Fot. 123rf.com
Dla osób ciekawych nowych smaków z pewnością interesujące będą domowe nuggetsy, śledzie z boczniaka czy zaskakująco chrupki bekon z shiitake na plastrach awokado. Zdrowo, aż ślinka cieknie, a jak oryginalnie – takim daniem zaskoczyć gości, a dzieciom przemycisz masę odżywczych wartości.
Źródło: deccoria.pl; researchgate.net/publication;
Przeczytaj również:
Uprawa grzybów w domu i ogrodzie
Jak wyhodować pieczarki w 20 dni? Poznaj tajniki uprawy pieczarek we własnym domu
Borowiki możesz wyhodować nawet na parapecie. Znajoma grzybiarka pokazała mi, jak to zrobić