Spis treści:
Żywiec – piękny i zdrowy kwiat
Kiedy słyszymy nazwę „żywiec”, pierwsze, co nam przychodzi do głowy, to miasto w południowej Polsce oraz popularny napój. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę z tego, że jest to również nazwa rośliny z rodziny kapustowatych. Choć rośnie dziko, można ją także uprawiać w ogrodach. Żywiec kwitnie już wczesną wiosną, a nawet w marcu, gdy na drzewach jeszcze nie ma liści. Wówczas tworzy piękne kwiaty, które pięknie zdobią ogród. We florze Polski występują trzy gatunki żywca:
- żywiec gruczołowaty – gatunek ten osiąga do 30 cm wysokości. Najczęściej zakwita w kwietniu, jednak w przypadku cieplejszej zimy kwiaty mogą się pojawić już w marcu. Występuje głównie na terenie Karpat, m.in. w towarzystwie zawilca gajowego. Żywiec gruczołowaty posiada nagą, wzniesioną łodygę, ma też błyszczące liście złożone z trzech listków o ząbkowanych krawędziach. Na szczycie łodygi wyrastają fioletowe kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan;
- żywiec cebulkowy (żywiec bulwkowaty) – jest to gatunek wyższy, gdyż dorasta do 60 cm wysokości. Cechą charakterystyczną tej rośliny jest skrętoległe ulistnienie – najniższe liście są pierzaste, powyżej nich znajdują się te większe, trzylistkowe. Najwyższe liście są pojedyncze i lancetowate. Kwiaty żywca cebulkowego pojawiają się nieco później, bo pod koniec kwietnia lub na początku maja. Są delikatnie różowe (choć można też spotkać odmiany białe), zebrane po kilka na szczycie łodygi. W Polsce gatunek ten rośnie najczęściej na wybranych obszarach, najczęściej w lasach liściastych;
- żywiec dziewięciolistny – średnia wysokość tego gatunku to 20-40 cm. W okresie kwitnienia tworzy kwiaty o kolorze kremowym lub bladożółtym, mają dzwonkowatą formę (zebrane w 5-12-kwiatowe grona). Liście są złożone, podłużnolancetowate, zaostrzone, o brzegach nierówno ząbkowanych.
Żywiec kwitnie bardzo wcześnie, niekiedy nawet w marcu. Fot.alder7/CanvaPro
Uprawa żywca w ogrodzie
Żywiec to roślina, którą z powodzeniem można uprawiać w przydomowym ogrodzie. Z tym zadaniem poradzi sobie nawet początkujący miłośnik ogrodnictwa. Żywiec nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, a także wykazuje dużą odporność na mróz. Aby pięknie się rozrastał, wystarczy tylko zapewnić roślinie odpowiednie warunki do prawidłowego wzrostu i rozwoju, takie jak nasłonecznienie, rodzaj gleby czy jej wilgotność. Podpowiadamy, jak wygląda uprawa i pielęgnacja żywca w ogrodzie.
- Stanowisko – w pierwszej kolejności należy wybrać odpowiednie miejsce do uprawy żywca, gdyż nie wszędzie urośnie. Roślina ta najlepiej poradzi sobie na stanowiskach cienistych (ewentualnie półcienistych), szczególnie pod drzewami liściastymi. W takich warunkach będzie ładnie się rozrastać, tworząc łany kwiatów. Posadzona w pełnym słońcu będzie marnieć w oczach i szybko straci swoją urodę.
- Ziemia – podłoże pod uprawę żywca powinno być przepuszczalne, próchnicze i wilgotne. Przed sadzeniem roślin warto zasilić go ziemią liściową, którą można łatwo i szybko przygotować w ciągu sezonu z opadłych liści.
- Sadzenie – roślinę sadzi się w postaci kłączy, które można kupić w sklepach ogrodniczych lub na platformach sprzedażowych. Czynność tę wykonujemy wiosną.
Przeczytaj również: Rośliny okrywowe zamiast trawnika. Te gatunki sprawdzą się najlepiej
- Podlewanie i nawożenie – żywiec wymaga stale lekko wilgotnego podłoża, dlatego należy zadbać o jego regularnym podlewaniu. Ważne jest, aby nie przesadzać z ilością wody, ponieważ przelanie może doprowadzić do gnicia systemu korzeniowego. Choć roślina ta nie ma dużych wymagań pokarmowych, w okresie wegetacji warto ją od czasu do czasu zasilić ją ziemią liściową lub kompostem.
- Zimowanie – żywiec wykazuje stosunkowo dużą odporność na niskie temperatury. Warto jednak mieć na uwadze, że w warunkach naturalnych (np. w górach) ma naturalne okrycie ze śniegu czy liści. Dlatego przed zimą warto zabezpieczyć rośliny warstwą suchych liści.
- Rozmnażanie – żywce mają różny sposób rozmnażania w zależności od gatunku. Przykładowo, żywiec cebulkowy (bulwkowaty) należy do tzw. roślin żyworodnych. To oznacza, że zamiast nasion tworzy on specjalne bulwki, które są umieszczone w nasadzie liści. Wynika to z tego, że żywiec cebulkowy najczęściej rośnie w głębokim cieniu. To sprawia, że nie może liczyć na pomoc owadów w zapyleniu w tworzeniu nasion.
Żywiec jest rośliną leczniczą, która wykazuje całe mnóstwo dobroczynnych właściwości. Fot.alder7/kato08/CanvaPro
Jakie właściwości ma żywiec?
Główną zaletą żywca jest wczesne i obfite kwitnienie, ale nie tylko. Wszystkie gatunki, które są spotykane w Polsce, wykazują szereg właściwości leczniczych. Dr Henryk Stanisław Różański podaje, że roślina ta wykazuje silne działanie żółciopędne i moczopędne, pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmagające procesy regeneracji błon śluzowych i skóry, a także obniża poziom glukozy i cholesterolu we krwi. Oprócz tego hamuje rozwój bakterii, ma też działanie przeciwnowotworowe.
Zarówno ziele, jak i kłącze wraz z korzeniami najlepiej używać w stanie świeżym, ponieważ mogą tracić cenne fitoncydy podczas suszenia i podgrzewania. Z rośliny można przygotować m.in. ocet, olej, pulpę macerat, a nawet wino. Żywiec cebulkowy przypomina smakiem rzeżuchę, natomiast pozostałe gatunki mają nieco gorzkawy smak. Tej rośliny nie powinny jednak stosować kobiety w ciąży i karmiące, a także w przypadku krwawienia z układu pokarmowego.
Źródła: rozanski.li, deccoria.pl
Przeczytaj również: Piwonie zacznij nawozić w marcu. Łodygi się wzmocnią, a kwiaty będą pełniejsze