Spis treści:
- Boćwina – zdrowe, smaczne i dekoracyjne warzywo
- Odmiany boćwiny
- Uprawa boćwiny
- Jakie właściwości ma boćwina?
Boćwina – zdrowe, smaczne i dekoracyjne warzywo
Ogrodnicy stosują rozmaite nazwy na tę uroczą, liściastą roślinę – mogłeś słyszeć o niej, jako o kapuście rzymskiej czy buraku szpinakowym, jednak najpopularniejsze jest określenie boćwina. To nie to samo, co botwinka, ale podobny wygląd, nazewnictwo oraz sposób uprawy sprawiają, że burak liściowy często mylony jest z młodymi liśćmi buraka ćwikłowego.
Co ciekawe, historia uprawy boćwinki jest znacznie dłuższa, a bogactwem jej smaku i wartości odżywczych zachwycano się już w starożytności. Do Polski boćwina – zdrowe, smaczne i dekoracyjne warzywo – trafiła już w okresie przed panowaniem pierwszych Piastów, jednak z czasem zostało niemalże zupełnie zapomniane. Można sporadycznie spotkać je w starszych ogródkach działkowych i ich sumiennie wypielęgnowanych warzywnikach.
Poznamy ją po niezwykłych barwach łodyg liściowych, przechodzących od fioletu, przez jasny róż, odcienie pomarańczy i żółtego aż do kremowej bieli. Tym samym boćwina to nie tylko źródło cennych wartości odżywczych, lecz także unikalna ozdoba grządki. Co ciekawe, jej uprawa jest na tyle łatwa, że wielu może cieszyć się wybornym smakiem warzywa i to bez większego wysiłku. Sprawdź, jak uprawiać boćwinkę w domowym warzywniku lub nieco bardziej oryginalnie, na rabatach wśród ziół czy kwiatów jadalnych.
Przeczytaj również: Jego wyjątkowe właściwości docenił już Arystoteles. Uprawa i pielęgnacja buraka liściowego
Odmiany boćwiny
Warzywo liściowe nazywane również z języka niemieckiego „mangold” uprawiane jest powszechnie w Niemczech, Szwajcarii, we Francji oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie stanowi alternatywę dla liści szpinaku.
Za najbardziej popularne odmiany boćwiny uchodzą:
- odmiana 'Silver' – wyróżnia się białym ogonkiem liściowym i gładkimi, intensywnie zielonymi liśćmi,
- odmiana 'Lukullus' – charakteryzują ją duże, mięsiste, żółtozielone liście o wyraźnych marszczeniach, zebrane w bujne rozety, dorastające do nawet 70 cm wysokości,
- odmiana 'Rhubarb Chard' – ma bordowo-zielone liście i wiśniowo czerwone ogonki,
- odmiana 'Bright Light' – jej jasnozielone liście przebarwiają się delikatnie na czerwono, a ogonki liściowe są wielobarwne od białych, przez żółte i pomarańczowe, po intensywnie purpurowe, zaś w smaku przypominają nieco kalarepę.
Boćwina nie ma wykształconego zgrubienia korzeniowego takiego, jak burak ćwikłowy – jest on zdrewniały i cienki. Do jedzenia wykorzystuje się za to zarówno jej duże liście, jak i soczyste łodyżki (ogonki liściowe), które w przypadku niektórych odmian tego warzywa osiągają nawet 5 cm grubości.
Kolorowe ogonki liściowe boćwiny sprawiają, że jest niemniej atrakcyjna niż kwiaty na rabatach. Posadź ją na grządce lub w donicy. Fot. kedsirin/123rf.com
Uprawa boćwiny
Planowanie uprawy nie wymaga szykowania specjalnego stanowiska czy dobierania ściśle określonych wartości chemicznych podłoża. Boćwina to warzywo łatwe do wysiania i prowadzenia:
- poradzi sobie w większości gleb (powinniśmy jedynie unikać podłoży mokrych i ciężkich oraz skrajnie suchych),
- nie wymaga regularnego nawożenia, a wręcz należy z nim uważać,
- ma krótki okres wegetacji, co przekłada się na szybkie zbiory.
Wystarczy, że zapewnimy jej odpowiednią wilgotność podłoża i systematyczne podlewanie, a w niespełna 2,5 miesiąca wytworzy prawdziwą gęstwinę liści.
- Podstawowe wymagania
Bez trudu wytrzymuje wysoką temperaturę latem i dobrze radzi sobie z przymrozkami. Toleruje niskiej jakości gleby, ale na żyznym podłożu będzie miała przyjemniejszy, łagodny smak. Nie wymaga nawożenia organicznego, za to dodatek wysokiej jakości obornika pozwoli jej wytworzyć większe, gęstsze rozety liściowe. Głównym zadaniem pielęgnacyjnym podczas uprawy boćwiny jest odchwaszczanie grządek oraz zabezpieczenie ich poprzez ściółkowanie podłoża.
- Wysiew
Boćwina nadaje się do siewu wczesnowiosennego do gruntu, a najlepszy termin przypada w połowie kwietnia. Możemy uprawiać ją również z rozsady (przygotowanie trwa ok. 6 tygodni) lub wysiewać poplonowo. W ten sposób zagospodarujemy grządki po szpinaku, wczesnej kapuście, sałacie czy np. kalafiorze.
- Zbiór
Dojrzałe buraki liściowe są gotowe do zbioru po mniej więcej 8-9 tygodniach od wysiewu. Warto zbierać ogonki liściowe stopniowo, a nie wszystkie naraz. Dobrą praktyką jest ich urywanie około 3 cm od korony rozety, czyli dość blisko ziemi. W zależności od odmiany plony zbierzemy od czerwca nawet do końca października. Nie przekładajmy terminu zbiorów dla każdej odmiany, trzymajmy się harmonogramu, ponieważ starzejąca boćwina staje się coraz bardziej gorzka i nie pomoże jej żadna forma obróbki cieplnej.
- Zagrożenia
Przydomowym uprawom boćwiny może zagrażać wystąpienie mączniaka rzekomego, chwościka burakowego czy czarne mszyce burakowe, dlatego warto uważnie monitorować rośliny. Jednak najgroźniejszy dla liści wielu jej odmian jest atak ślimaków, które chętnie stołują się w tej oto części ogrodu. Na szczęście łatwo możemy je odstraszyć, wystarczy w pobliżu boćwiny posadzić aromatyczne krzaczki bazylii. Kolorystyczny kontrast będzie piękną dekoracją, a właściwości odstraszające bazylii skutecznie wyeliminują zagrożenie pożarcia liści przez powszechne mięczaki.
Jakie właściwości ma boćwina?
Od dobrze nam znanej i spopularyzowanej botwinki, boćwina różni się nie tylko bogatą kolorystyką, lecz także wartościami odżywczymi. Dostarcza ona pakiet cennych witamin z grupy B, a także witamin A, C i K oraz składniki mineralne: potas, żelazo oraz wapń. Jakie jeszcze właściwości ma boćwina? To naturalne, wysoce biodostępne źródło kwasu foliowego oraz dobrze przyswajalnych białek – ma ich blisko dwa razy więcej niż korzeń buraka ćwikłowego. Pozbawiona cukrów prostych, a bogata w węglowodany złożone jest bardzo zdrowa i może być stosowana również jako składnik rozmaitych diet leczniczych.
Ta zapomniana roślina wraca do łask, a jej bogactwo wartości przewyższa wiele odmian warzyw liściowych - nie ma na co czekać, czas znaleźć dla niej miejsce w ogrodzie. Fot. ziss/123rf.com
Największym przysmakiem po zbiorze będą liście młode, zerwane tuż po osiągnięciu dojrzałości oraz te, którym pozwolimy lekko przemarznąć, ponieważ ich smak będzie zrównoważony i delikatny. Najlepiej uprawiać własną boćwinę, ponieważ cięta i długo przechowywana nawet w optymalnych warunkach transportowych, traci wiele ze swoich cennych walorów, w tym charakterystyczny smak. Jeśli dotąd nie planowaliśmy jej wysiania w warzywniku, czas poważnie rozważyć wygospodarowanie miejsca pod wielobarwne liście – w końcu to warzywo to samo zdrowie i nie ma w tym ani odrobiny przesady.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Jak uprawiać buraki, żeby były zdrowe i słodkie. Naturalne nawożenie buraków
Dlaczego buraki są gorzkie, a liście żółkną? Błędy w uprawie buraka ćwikłowego
Uprawa buraków w ogrodzie - kiedy siać i nawozić? Przy czym burak ćwikłowy nie urośnie?
Złe sąsiedztwo warzyw. Nie sadź ich obok siebie, bo zmarnujesz plony