Spis treści:
- Które przepisy pozwalają na kontrolę dodatku węglowego?
- Dlaczego dodatek węglowy jest kontrolowany?
- Kto powinien obawiać się kontroli dodatku węglowego?
- Kto przeprowadza kontrolę dodatku węglowego?
- Czy można nie zgodzić się na kontrolę źródła ciepła?
- Co grozi za próbę wyłudzenia 3 000 złotych?
Które przepisy pozwalają na kontrolę dodatku węglowego?
Podstawę do przeprowadzenia kontroli dodatku węglowego stanowią przepisy Ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, a dokładniej art. 2 ust. 15b. Wywiad środowiskowy, o którym mówi ten przepis, przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby, która złożyła wniosek o świadczenie. Ma on służyć ustaleniu stanu faktycznego w danym gospodarstwie domowym, a następnie porównanie go z danymi umieszczonymi we wniosku o dodatek węglowy.
Podany wyżej przepis nie nakłada obowiązku przeprowadzenia kontroli każdego gospodarstwa domowego. Wyraźnie zostało w nim określone, że wywiad środowiskowy jest swoistym narzędziem do ustalenia stanu faktycznego w momencie, gdy wystąpią jakiekolwiek wątpliwości przy weryfikacji wniosku o dodatek węglowy. Muszą one również dotyczyć bezpośrednio danego gospodarstwa domowego.
Dlaczego dodatek węglowy jest kontrolowany?
Kontrole zasadności wypłaty dodatków węglowych ruszyły z dwóch powodów. Pierwszym z nich było zwiększone zainteresowanie wprowadzeniem zmian do deklaracji CEEB po wejściu w życie sierpniowej ustawy o dodatku węglowym. W wielu przypadkach poprawki wynikały z korzystania w budynku z dwóch źródeł ogrzewania, a zadeklarowaniu w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków tylko jednego — tego niewęglowego.
W drugim przypadku osoby zmieniały wpisy w deklaracji CEEB, w których mieli zadeklarowane źródło ogrzewanie jako drewno na węgiel. Nowelizacja ustawy, która weszła w życie we wrześniu 2022 roku, miała również na celu uniemożliwienie wyłudzania dodatków węglowych tym gospodarstwom domowym, które zadeklarowały wykorzystywanie węgla jako głównego źródła ogrzewania, a w rzeczywistości korzystały z zupełnie innych środków (np. prądu czy pelletu).
Kto powinien obawiać się kontroli dodatku węglowego?
W przypadku kontroli dodatku węglowego najbardziej obawiać powinny się trzy grupy osób. Przede wszystkim ci, którzy złożyli więcej niż jeden wniosek na gospodarstwo domowe. Było to możliwe zaraz po uchwaleniu pierwszej ustawy w sierpniu tego roku. Zmiany w przepisach, wprowadzone pod koniec października, umożliwiły uzyskanie kilku świadczeń na jeden adres, ale jedynie w kilku konkretnych przypadkach. Osoby niespełniające aktualnych przepisów, mogą mieć problem podczas kontroli dodatku węglowego.
Kolejnym przypadkiem, gdy kontrola dodatku węglowego może przynieść negatywne skutki, jest zmiana deklaracji CEEB po ogłoszeniu ustawy. Od sierpnia wiele gospodarstw domowych zgłaszało poprawki do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, by dopisać na przykład, piec zasilany węglem, który w rzeczywistości nie jest głównym źródłem ogrzewania domu. Jednym z najczęstszych przypadków było wpisywanie kozy do wykazu źródeł ogrzewania, choć domownicy korzystali tylko, lub przede wszystkim, z innych urządzeń.
Najbardziej zagrożone podczas kontroli dodatku węglowego są osoby, które w jawny sposób chciały wyłudzić świadczenie. Jeśli w trakcie wywiadu środowiskowego okaże się, że w gospodarstwie domowym nie znajduje się żadne urządzenie służące do ogrzewania budynku z wykorzystaniem węgla, kontroler będzie miał podstawy do wystawienia negatywnej opinii i przekazania sprawy odpowiednim organom.
Przeczytaj również: Ruszyły zapisy na węgiel za 2000 zł. Jak zapisać się na węgiel w gminie, ile można kupić?
Nadchodzą kontrole dotyczące dodatku węglowego. Fot.123RF.com
Kto przeprowadza kontrolę dodatku węglowego?
Zgodnie z przepisami ustawy o dodatku węglowym, wójt, burmistrz albo prezydent miasta mają kompetencje do przeprowadzenia kontroli stanu faktycznego w danym gospodarstwie domowym. Zgodność danych zawartych w deklaracji złożonej do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków z rzeczywistością mogą skontrolować osoby upoważnione przez odpowiednią terytorialnie gminę. Dodatkowo do kontroli dodatku węglowego upoważnione są osoby wymienione we wszelkich programach ochrony powietrza lub uchwale antysmogowej.
Kontrolę dodatku węglowego może więc przeprowadzić:
- funkcjonariusz policji,
- inspektor ochrony środowiska,
- kominiarz,
- pracownik socjalny,
- pracownik urzędu gminy,
- strażnik gminny (po upoważnieniu przez burmistrza lub wójta),
- strażnik miejski (po upoważnieniu przez prezydenta miasta).
W większości przypadków wywiad środowiskowy przeprowadzają pracownicy socjalni lub urzędu gminy, a także strażnicy gminni lub miejscy.
Czy można nie zgodzić się na kontrolę źródła ciepła?
W przypadku kontroli dodatku węglowego następuje konieczność wpuszczenia osoby uprawnionej do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego do domu. Czy musimy zgodzić się na sprawdzenie? Oczywiście, że nie. Oprócz kilku wyjątków nikt nie ma prawa przekraczać progu naszego domu czy mieszkania, a nawet posesji, bez naszej zgody. Do tych kilku wyjątków z pewnością nie zalicza się pracownik socjalny czy strażnik gminny, a nawet funkcjonariusz policji. Ten ostatni, by wejść na teren naszej nieruchomości bez naszej zgody, potrzebuje pisemnego nakazu od prokuratora.
Czy w przypadku niewpuszczenia kontrolera dodatku węglowego do domu, czy mieszkania grożą nam konsekwencje prawne? W tym miejscu należy przede wszystkim zastosować art. 2 ust. 15e Ustawy o dodatku węglowym, który brzmi następująco: „Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ust. 15b, stanowi podstawę do odmowy przyznania dodatku węglowego”.
Tak więc, gdy nie wpuścimy kontrolera do domu lub mieszkania, nie zostanie nam przyznane świadczenie. W przypadku, gdy środki otrzymaliśmy wcześniej, konieczne będzie ich zwrócenie.
Kontrole dodatku węglowego — co grozi za próbę wyłudzenia 3 tys. zł?
Co w przypadku osób, które celowo złożyły niezgodne ze stanem faktycznym wnioski o dodatek węglowy oraz deklaracje do CEEB? W tym przypadku dochodzi do złamania przepisu Kodeksu karnego, a dokładniej art. 233 § 6, który mówi o składaniu fałszywych oświadczeń. Zgodnie z tym paragrafem próba wyłudzenia dodatku węglowego jest zagrożona karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
W praktyce organy ścigania, w tym przypadku prokuratura, musiałyby udowodnić w trakcie trwania procesu karnego, że oskarżony działał świadomie, gdy zataił informacje we wniosku lub podał błędne. Przy braku twardych dowodów lub naocznych świadków doprowadzenie do skazania w przypadku wyłudzenia 3 000 złotych może być bardzo trudne, a wręcz niemożliwe.
Warto pamiętać, że zarówno w ustawie o dodatku węglowym, jak i na wniosku o wypłatę tego świadczenia, umieszczone są w odpowiednich miejscach informacje o ewentualnej odpowiedzialności karnej dla osób, które złożą fałszywe oświadczenie.
Przeczytaj również: Kontrole pieców w całej Polsce. W tych godzinach musisz wpuścić urzędników do domu