Łopian większy: występowanie i wygląd rośliny
Łopian większy występuje w Europie, Azji, Azji Mniejszej i w Ameryce Północnej, skąd wywędrował także do Ameryki Południowej. W Polsce jest uznawany za roślinę pospolitą. Rośnie na nizinach, w niższych partiach gór, w widnych lasach, przy drogach, w zaroślach i na terenach ruderalnych (poddanych intensywnej działalności człowieka).
Łopian większy osiąga do 2 metrów wysokości i 1 metr szerokości. Ma wzniesioną, silnie rozgałęzioną, grubą łodygę. W pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liściową dużych (do 50 cm długości), ząbkowanych na brzegach, sercowatych i od spodu szarawych liści. W drugim roku uprawy łopianu większego z korzenia wyrasta łodyga kwiatowa, z której wyrastają dużo mniejsze liście. Fioletowo-różowe kwiaty łopianu zebrane są w koszyczki o szerokości 1,5 cm, pokryte od zewnątrz zielonymi, haczykowatymi łuskami. Koszyczki w górnej części łodygi tworzą wiechę. Po przekwitnięciu pojawiają się potocznie zwane „rzepy” (owocostany), na których rośnie owoc – niełupka.
Wymagania i uprawa łopianu większego
Uprawa łopianu większego nie jest trudna. Preferuje on nasłonecznione stanowiska, choć będzie też dobrze rósł w lekko zacienionych miejscach. Dobrze rośnie na gliniastych glebach bogatych w azot, a także w głęboko spulchnionej wilgotnej ziemi ogrodowej z dużą ilością próchnicy. Dzięki dokładnemu spulchnieniu i przekopaniu ziemi łatwo będzie wydobyć roślinę wraz z korzeniami, które są jej głównym (choć nie jedynym) surowcem zielarskim. Wymaga podlewania średnią ilością wody.
Nasiona należy wysiewać jesienią lub wczesną wiosną, bezpośrednio w miejscu docelowym (roślina nie lubi przesadzania). Z uwagi na rozrost i rozłożysty pokrój, między kolejnymi roślinami należy zachować odstęp 50 × 50 cm.
Zbiór łopianu większego
Jako surowiec zielarski i leczniczy najczęściej wykorzystywany jest wysuszony korzeń łopianu większego, choć zbierane i wykorzystywane są również jego liście. Pozyskuje się je przed zakwitnięciem rośliny. Korzeń wykopywany jest w pierwszym roku wiosną lub późnym latem, zanim roślina wytworzy pędy kwiatowe. Można też pozyskać go wczesną wiosną z roślin dwuletnich. Surowiec jest suszony w naturalnych warunkach lub w suszarniach w temperaturze do 35 stopni Celsjusza.
Zastosowanie łopianu większego
Wyciąg z korzenia łopianu większego hamuje rozwój bakterii i grzybów – można go znaleźć m.in. w składzie szamponów przeciwłupieżowych oraz w kosmetykach do pielęgnacji skóry trądzikowej czy z łuszczycą. Łopian większy wzmacnia też cebulki włosów. Stosowany wewnętrznie, dla zdrowia, pobudza metabolizm, w tym wydzielanie żółci oraz kwasu solnego w żołądku. Roślina działa też napotnie i moczopędnie.
Odpady z łodyg łopianu wykorzystywane są do produkcji papieru. Młode części pędów i korzenie rośliny są jadalne – były one wykorzystywane w kuchni staropolskiej.
Stanowisko: Słoneczne
Wilgotność: Podłoże umiarkowanie wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty
Podlewanie: średnie
Wysokość: 1-2m
Pokrój: Wzniesiony
Termin kwitnienia: Lipiec, sierpień
Zimozielone: nie