Poziomka pospolita to wieloletnia bylina z rodziny różowatych (Rosaceae), rosnąca dziko w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Występuje w całej Polsce. Szczególnie upodobała sobie lasy, obrzeża lasów, polany, zarośla, przydroża i zręby. Lubiane przez dzieci owoce zachęcają do uprawy poziomki również w przydomowych ogrodach, na balkonach i tarasach.
Jak wygląda poziomka pospolita?
Trudno znaleźć osobę, która nie wie, jak wygląda ta niepozorna roślina wydająca smaczne owoce. Mimo to rodzimą Fragaria vesca można łatwo pomylić z Potentilla indica, czyli poziomkówką indyjską, gatunkiem obcym, który może rozprzestrzenić się w ogrodzie jak chwast.
W przypadku poczciwej poziomki pospolitej wysokość wynosi od 5 do 20 cm (poziomkówki: 10-15 cm). „Prawdziwa” poziomka zaczyna kwitnąć już w maju – wtedy na długich szypułkach wyrasta od 3 do 10 kwiatów o owalnych, białych płatkach (poziomkówka kwitnie na żółto).
Liście poziomki pospolitej są osadzone na długich, owłosionych ogonkach i składają się z trzech, grubo ząbkowanych listków (liście poziomkówki są bardziej owalne, podobne do liści truskawki).
Jednak najbardziej istotną różnicą są owoce. U poziomki są słodkie i pachnące, zaś u poziomkówki – pozbawione smaku i zapachu (nie są jednak trujące). Co ciekawe, czerwone, smaczne poziomki to tak naprawdę dno kwiatowe, czyli owoc pozorny. Właściwym owocem poziomki pospolitej są małe, brunatne orzeszki osadzone w dnie kwiatowym.
Poziomka pospolita: odmiany
Poziomka kojarzy się z czerwonymi, słodkimi i pachnącymi owocami. Jednak poza gatunkiem – czyli rośliną znaną z lasu – występują również odmiany uprawne, których owoce wyglądają nieco inaczej. A oto niektóre z nich:
- poziomka pospolita Baron Solemacher: o licznych, dużych owocach, w odcieniu od jasnożółtego do ciemnoczerwonego;
- poziomka pospolita Rugia: o zwartym pokroju, bardzo silnym wzroście i wysokiej plenności;
- poziomka pospolita Alexandria: bardzo plenna, o dużych owocach;
- poziomka pospolita Perła Gotha: o smacznych, kremowożółtych owocach;
- poziomka pospolita Superba von Derenthal: o dużych, wydłużonych, czerwonych owocach;
- poziomka pospolita Sanssouci: o bardzo dużych, kulisto-stożkowych owocach;
- poziomka pospolita Yellow Wonder: o wydłużonych, żółtych owocach;
- poziomka pospolita Weisse Solemacher: o białych owocach;
- poziomka pospolita Tubby White: o bladożółtych owocach.
Poziomka pospolita: wymagania i pielęgnacja
Poziomka pospolita preferuje umiarkowanie żyzne podłoża, zasobne w próchnicę, średnio zwięzłe i zarazem dostatecznie wilgotne. Gleba może mieć odczyn obojętny lub lekko kwaśny. Słodkie owoce poziomki najlepiej dojrzewają w słońcu, jednak w naturze roślina częściej rośnie w miejscach lekko zacienionych.
Jeśli chcesz latem cieszyć się owocami poziomki pospolitej, pielęgnacja byliny w ogrodzie powinna zacząć się już na etapie przygotowania gleby. Przed posadzeniem roślin podłoże warto użyźnić kompostem lub obornikiem.
Poziomka lubi wilgotne stanowiska, dlatego oprócz podlewania zalecane jest ściółkowanie – zabieg ten ograniczy parowanie wody z podłoża. Na początku trzeba pamiętać też o odchwaszczaniu, aby niewielkie sadzonki poziomki pospolitej nie zostały zagłuszone przez inne rośliny.
Bylina może wymagać również okrywania, zwłaszcza w bezśnieżne zimy i podczas wiosennych przymrozków. Wprawdzie poziomka jest mrozoodporna, jednak pozbawiona okrywy śnieżnej może przemarzać.
Niestety poziomka pospolita może paść ofiarą szkodników i chorób. Oto największe zagrożenia, z którymi możesz zetknąć się podczas uprawy:
- szara pleśń,
- biała plamistość liści truskawki,
- mączniak prawdziwy,
- czerwona zgnilizna korzeni,
- roztocz truskawkowy,
- węgorek truskawkowiec,
- opuchlaki.
Wyżej wymienione choroby i szkodniki można wyeliminować za pomocą oprysków z preparatów miedziowych.
Poziomka pospolita w ogrodzie
Mimo że poziomka pospolita jest rośliną leśną, z powodzeniem możesz ją uprawiać na grządce w ogrodzie czy w pojemnikach na balkonie lub tarasie. Po 2-3 latach rośliny zaczną słabiej owocować, dlatego warto sukcesywnie odmładzać uprawę. Jeśli chodzi o rozmnażanie poziomki pospolitej, sadzonki otrzymuje się z nasion lub wegetatywnie z rozłogów – to zależy od odmiany.
Stanowisko: Półcieniste, słoneczne
Wilgotność: Podłoże umiarkowanie wilgotne
Roślina ozdobna z: Owoce, kwiaty, liście
Podlewanie: średnie
Wysokość: Do 0,2m
Pokrój: Płożący, wzniesiony
Termin kwitnienia: Maj, czerwiec
Zimozielone: nie