Spis treści:
- Kasztan jadalny – charakterystyka
- Kasztany jadalne – wartości odżywcze
- Kasztany – właściwości
- Potrawy z kasztanów – co przygotować?
- Kasztan jadalny a owoc kasztanowca – różnice
Kasztan jadalny – charakterystyka
Kasztan jadalny, łac. Castanea sativa, jest gatunkiem z rodziny bukowatych, do których należy wiele roślin dających jadalne owoce. Dawniej można było spotkać go tylko w rejonie południowych Alp. Obecnie rośnie nie tylko na terenach wokół Morza Śródziemnego, ale także w Azji Mniejszej, Europie, a nawet na Kaukazie. Przedstawicieli tego gatunku można znaleźć także w Polsce – w naturalnych warunkach rośnie głównie na Pomorzu i Dolnym Śląsku, ale uprawiane są również w innych rejonach kraju.
W sprzyjających warunkach kasztan jadalny może osiągnąć wysokość nawet 35 m. Rozpoznasz go po brunatnej i mocno spękanej korze oraz gęstej koronie w kulistym kształcie. Liście kasztana mają postrzępiony brzeg, jasnozielony kolor, lancetowaty kształt i długość ok. 25-30 cm. Są także silnie unerwione, a liczba nerwów równa się liczbie ząbków na brzegu.
Kasztan jadalny kwitnie dopiero na przełomie czerwca i lipca. W tym czasie pokrywa się dwoma rodzajami kwiatów żeńskimi, które są niewielkie i zebrane u nasady oraz męskimi, czyli długimi, żółtymi kotkami. Z nich rozwijają się orzechy o zielonej skorupce pokrytej kolcami. Wewnątrz nich skrywają się 3-4 nasiona, które mają cienką, jasnobrązową, błyszczącą skórkę oraz kulisty kształt.
Kasztan jadalny kwitnie w czerwcu i lipcu, po rozwinięciu liści. Fot.pixabay.com
Kasztany jadalne – wartości odżywcze
Owoce kasztana jadalnego znalazły swoje zastosowanie głównie w kuchni. Jednak są one cenione nie tylko ze względu na swój wyjątkowy smak, ale także cenne składniki odżywcze. Kasztany stanowią bogate źródło:
- witaminy C – w 100 g owoców znajduje się jej prawie 40 mg! Wspomaga m.in. wchłanianie się żelaza,
- witamin z grupy B – stanowią wspaniałe wsparcie układów immunologicznego i nerwowego,
- przeciwutleniacze – pomagają w walce z wolnymi rodnikami, a przez to procesami starzenia,
- potasu – wspomaga regulowanie ciśnienia krwi, a także prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych,
- nienasyconych i nasyconych kwasów tłuszczowych – wspierają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Stanowią nie tylko „paliwo” dla ciała, ale także np. rozpuszczalnik dla ważnych witamin A, D, E i K,
- lecytyny – pomaga zredukować poziom cholesterolu, poprawić pamięć, a nawet stymulować układ nerwowy do działania!
100 g kasztanów to 192 kcal, więc są dość kaloryczne, co jest szczególnie ważne dla osób na diecie. Co ciekawe, są w 100 proc. bezglutenowe, dzięki czemu mogą być bezpiecznie spożywane przez chorych na celiakię.
Kasztan jadalny obecnie jest używany głównie w kuchni, ale posiada wiele cudownych i prozdrowotnych właściwości. Fot.pixabay.com
Kasztany – właściwości
Spożywanie jasnobrązowych owoców o słodkim, lekko orzechowym smaku niesie ze sobą wiele korzyści. Właściwości kasztanów są bardzo szerokie. Zawarte w nich składniki aktywne:
- wspierają procesy krwiotwórcze, a tym samym pomagają zapobiec występowaniu anemii, co ma szczególne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu,
- wspomagają redukcję występowania wad u płodu, dlatego ich spożywanie jest rekomendowane dla kobiet w ciąży,
- pomagają wzmocnić naczynia krwionośne i rozrzedzić krew, a przez to zapobiec pojawianiu się żylaków i hemoroidów,
- wspierają odporność, więc warto włączyć je do jesiennej i zimowej diety,
- wspomagają procesy, które pozytywnie oddziałują na psychikę – pomagają walczyć z depresją, ukoić nerwy i przywrócić równowagę psychiczną,
- wspierają działania, które normalizują ciśnienie krwi,
- wspomagają pracę trzustki i wątroby, dzięki czemu pomagają oczyszczać organizm z toksyn.
Spożywanie kasztanów wspiera również dobrą kondycję skóry. Składniki zawarte w tych pysznych orzechach pomagają m.in. wygładzić i uelastycznić ją.
Pieczone kasztany to pyszna, zdrowa i bardzo prosta przekąska. Fot.pixabay.com
Potrawy z kasztanów – co przygotować?
Kasztany jadalne charakteryzują się słodko-orzechowym smakiem. Można je jeść na surowo, jednak świetnie sprawdzają się w formie deserów, ale także dodatków do dań głównych, sosów czy zup.
Jedną z najbardziej popularnych dań we Włoszech i krajach śródziemnomorskich są pieczone kasztany jadalne. Właściwości orzechów, mimo poddaniu ich obróbce w wysokiej temperaturze, zostają zachowane, dzięki czemu nie musisz obawiać się, że z nich nie skorzystasz. Aby przygotować taką przekąskę, należy:
- umyć kasztany w ciepłej wodzie,
- naciąć wypukłą część,
- namoczyć w wodzie przez 30 minut,
- ułożyć na blasze wyłożonej papierem do pieczenia nacięciem do góry,
- piec w piekarniku rozgrzanym do 200°C przez ok. 25 minut, do momentu aż popękają,
- obrać ze skórki – pamiętaj, aby zdjąć nie tylko brązową skorupkę, ale także twardą część pod spodem,
- zjeść ciepłe lub wystudzić i użyć do przygotowania różnych dań.
Przeczytaj również: Nalewka z kasztanów
Pamiętaj, że kasztany, które podczas namaczania pływają, nie nadają się do spożycia. Nie należy jeść także tych orzechów, które po upieczeniu są czarne w środku.
Jeśli chcesz poznać smak kasztanów, ale nie możesz znaleźć świeżych orzechów, sięgnij po mąkę kasztanową. Ma podobną teksturę do mąki pszennej, więc wiele osób używa ją jako zamiennika. Mąka kasztanowa doskonale sprawdza się np. do placuszków z owocami, naleśników, ciast, a nawet chlebów, a także słonych potraw, np. pierogów. Jej szerokie zastosowanie doceniają zwłaszcza osoby zmagające się z celiakią, które nie mogą spożywać glutenu.
Nalewka z owoców kasztanowca to remedium na dolegliwości bólowe stawów i mięśni. Fot.123RF.com
Kasztan jadalny a owoc kasztanowca – różnice
Zastanawiasz się, czym różnią się kasztany jadalne od tych pozyskanych z popularnego kasztanowca, który rośnie w całej Polsce? Przede wszystkim wyglądem. Orzechy jadalne mają jasnobrązową skórkę i lekki czubek, z kolei owoce kasztanowca są ciemnobrązowe z jasną plamą na środku i mają okrągły, spłaszczony kształt.
Jednak najważniejsza różnica to skład. Popularne, zwyczajne kasztany zawierają saponiny, czyli substancje trujące. Ich największe stężenie znajduje się w niedojrzałych owocach, jednak we wszystkich stadiach są one szkodliwe dla człowieka. Po spożyciu nawet niewielkiej ilości owoców kasztanowca mogą pojawić się:
- nudności,
- bóle brzucha,
- pieczenie jamy ustnej.
Po zjedzeniu ich więcej może dojść do poważnych objawów ze strony układu nerwowego, takich jak np. majaczenie, a także krwawych biegunek i porażenia mięśni oddechowych. Dlatego należy bezwzględnie unikać ich spożywania. Natomiast kasztany jadalne można zjadać bez żadnych przeciwwskazań.
Choć owoce kasztanowca nie znalazły zastosowania w kuchni, są chętnie wykorzystywane w kosmetyce. Pozyskuje się z nich wyciąg, w którego składzie znajdują się składniki, które pomagają wzmocnić naczynia krwionośne, poprawić ich elastyczność oraz polepszyć przepływ krwi. Dlatego często dodaje się go np. do kremów na cellulit, żylaki, obrzęki, opuchnięcia, a także tzw. uczucie ciężkich nóg.
Co ciekawe, owocom kasztanowca przypisywane są różne niesamowite właściwości, np. dawniej wierzono, że noszenie ich w kieszeni płaszcza może pomagać na bóle reumatyczne, a kasztanom jadalnym zdolność podnoszenia libido.
Kasztany jadalne mogą wspaniale urozmaicić jesienną dietę, zwłaszcza osób, które są na diecie bezglutenowej. Jednak ze względu na bogaty skład każdy powinien po nie sięgnąć i wypróbować w swojej kuchni.
Przeczytaj również: W tych małych owocach drzemie ogromna moc. Głóg zwalcza infekcje i chroni serce
Głóg nie tylko pięknie wygląda, ale również posiada cenne właściwości lecznicze. Fot.123RF.com