Spis treści:
- Chmiel zwyczajny – charakterystyka
- Uprawa i wymagania chmielu
- Dlaczego warto uprawiać chmiel w ogródku?
- Chmiel – właściwości i zastosowanie
Chmiel zwyczajny – charakterystyka
Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) to gatunek byliny z rodziny konopiowatych, który w Polsce jest pospolity do 700 m n.p.m. Jako zdziczała roślina uprawna chmiel skolonizował strefę klimatów umiarkowanych i ciepłych Europy oraz Azji. W stanie dzikim roślina dorasta nawet do 6 metrów, choć w uprawie zwykle przekracza 5 metrów wysokości i osiąga od 2 do 5 metrów szerokości. Chmiel zwyczajny charakteryzuje się szybkim wzrostem, dzięki czemu można z niego stworzyć dekoracyjną roślinę pnącą. Co ciekawe, zawsze wije się w prawo. Jeśli nie znajdzie podpory, staje się rośliną płożącą.
Chmiel to wieloletnia, dwupienna roślina, o naprzeciwległych, długoogonkowych liściach i charakterystycznych szyszkach. Szyszki chmielu to żeńskie kwiaty, których łuski pokryte są włoskami gruczołowymi, wytwarzającymi lupulinę. To żywica o charakterystycznej woni i smaku, która znajduje zastosowanie w procesie aromatyzowania piwa. Z kolei kwiaty męskie chmielu zwyczajnego zebrane są w szczytowe, zwisające, wiechowate kwiatostany, które wyrastają z końców liści.
Czytaj również: Najdroższe warzywo świata. Niemcy płacą za nie 1000 euro, a Polacy traktują jak chwast
Uprawa i wymagania chmielu
W przydomowych gospodarstwach chmiel pojawia się sporadycznie, natomiast wilgotne zarośla i dzikie stanowiska stanowią dla niego idealne miejsce rozwoju. Ze względu na swoje walory ozdobne i estetyczne warto jednak znaleźć mu odpowiednie stanowisko w naszym ogrodzie.
Czego potrzebuje chmiel?
- Odpowiednia dla niego jest żyzna, stale wilgotna ziemia, regularnie nawożona.
- Warto zwrócić uwagę na sposób nasadzenia pnącza. Dolną część rośliny powinien okalać cień, a górne pędy powinny mieć dostęp do słońca. Jeżeli uwzględnimy wymogi chmielu, odwdzięczy się szybkim przyrostem pędów, nawet do kilku metrów na rok, pokrytych ząbkowatymi liśćmi o głębokich wcięciach.
- Nawożenie chmielu jest bardzo istotne. Zaleca się regularnie zasilać go kompostem. Na początku lata powinniśmy to robić raz w tygodniu.
- Podlewanie chmielu to ważny element jego pielęgnacji. Ziemia powinna być stale lekko wilgotna, ale nie może być mokra. Nie wolno dopuścić do jej zastoju. W lecie, w czasie upałów, uprawy powinniśmy podlewać nawet codziennie.
- Przycinanie chmielu zwykle nie jest konieczne, ale w okresie wegetacyjnym warto wybrać 3-4 najmocniejsze pędy, a pozostałe przyciąć na poziomie ziemi.
Najczęściej uprawianą odmianą w Polsce jest chmiel Aureus o pięknym, złocistym kolorze liści. Rośnie wolniej niż chmiel zwyczajny. Posiada wyłącznie żeńską formę, w związku z tym może być rozmnażany wegetatywnie poprzez podział. Dzięki temu uzyskamy identyczną genetycznie roślinę. To dobra wiadomość dla tych, którzy sami tworzą rozsady roślin, chcąc zaoszczędzić na sadzonkach. Podobny do Aureusa jest chmiel japoński, który osiąga nawet do trzech metrów wysokości. Pamiętajmy jednak, że jest pędem jednorocznym.
Czytaj również: Rośliny pnące się po płocie – najpiękniejsze odmiany, uprawa i pielęgnacja
Dlaczego warto uprawiać chmiel w ogródku?
Samodzielna uprawa chmielu w ogrodzie to spore wyzwanie. Miesiącem, w którym roślina wygląda najpiękniej, jest sierpień, kiedy na gałęziach pojawiają się zielonkawe szyszki. W amatorskiej uprawie należy zbierać je ręcznie od końca sierpnia do połowy września i wysuszyć je po zbiorach, by w trakcie przechowywania zachowały swój aromat. Dzięki temu można przygotować domowe piwo chmielowe. Chmiel jest również pełen uroku w porze zimowej. Zaschnięte sploty pędów z pozostałymi kwiatostanami oraz szyszkami ozdobią w szczególny sposób mało efektowny mur nie tylko w sezonie letnim.
Pamiętajmy jednak, że chmiel niekontrolowany i nieokiełznany, może działać destrukcyjnie i spowodować nieplanowane zmiany w naszym ogródku. Rośnie ekspansywnie, wykorzystując jako podporę nie tylko przeznaczone do tego celu linki, czy kratki, ale każdy krzewy lub drzewa napotkane na swojej drodze. Oplecione pędami chmielu rośliny ulegają deformacji. Częste cięcie pędów ograniczy jednak niechcianą inwazję chmielu. Warto też wiedzieć, że jest to roślina należąca do grupy wiatropylnych. Żeby uniknąć rozsiania się nasion po całym ogrodzie, wskazane jest usunięcie szyszek z dojrzewającymi w nich nasionami.
Chmiel – traktowany w Polsce jako chwast – jest w tej chwili najdroższym warzywem świata. Niemcy, Francuzi i Belgowie płacą nawet 1000 euro za kilogram pędów chmielu. Uchodzi tam za rarytas porównywany do trufli. W naszym kraju dopiero zyskuje popularność wśród ekspertów od zdrowej żywności, jednak zdecydowanie zasługuje na docenienie.
Fot. 123RF.com
Chmiel – właściwości i zastosowanie
Chmiel to roślina znana ze swoich licznych właściwości. Choć wielu osobom kojarzy się jedynie z produkcją piwa, wykorzystywany jest też w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym. W warunkach przydomowych z szyszek chmielu z łatwością przygotujemy różnego rodzaju wywary (w tym do kąpieli) lub napary ziołowe na uspokojenie i oczyszczenie organizmu.
Chmiel posiada właściwości:
- przeciwzapalne,
- przeciwgrzybicze,
- antybakteryjne.
Pomaga w walce z próchnicą, bezsennością i niestrawnością, a także z problemami układu moczowego. Preparaty z jego szyszek polecane są również kobietom w okresie menopauzy, gdyż bogate są w fitoestrogeny.
Jak przygotować napar z szyszek chmielu? Oto przepis:
- 1 łyżeczkę szyszek chmielu (ok. 0,5 g) wsyp do filiżanki i zalej wrzącą wodą (150 ml).
- Zaparzaj pod przykryciem przez 10-15 minut. Następnie przecedź.
- Ciepły napar można pić 2-4 razy dziennie, zwłaszcza przed posiłkiem (by poprawić trawienie) lub przed pójściem spać (by ułatwić zasypianie).
Chmiel — przepis na płukankę przeciw wypadaniu włosów i łupieżowi:
Jakie składniki będą potrzebne?
- 30 g szyszek chmielowych,
- 30 g rozdrobnionych korzeni łopianu,
- 30 g ziela skrzypu polnego,
- 80 g rozdrobnionych korzeni mydlnicy,
- 20 g kwiatów rumianku.
Jak przygotować płukankę?
- Wsyp 1-2 łyżki stołowe mieszanki do 2 szklanek zimnej wody i gotuj powoli pod przykryciem 15-30 minut.
- Odstaw na 15 minut i przecedź.
- Pozostałe po przecedzeniu zioła zalej ponownie 2 szklankami wody i zagotuj, a po lekkim ostudzeniu przecedź i dodaj 2 szklanki ciepłej wody.
Pierwszym płynem zmocz włosy i palcami masuj skórę głowy, a następnie poczekaj 5 minut i umyj je wodą otrzymaną z powtórnego odwaru. Jest to zabieg wzmacniający przy wypadaniu włosów, łojotoku, łupieżu, a nawet grzybicy.
Autor: Anna Jabłońska – Adamska
Źródło: Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
Przeczytaj też: Wrotycz na kleszcze i komary. Jak zrobić wyciąg i wywar z wrotyczu?