Spis treści:
- Dlaczego jakość nasion jest ważna?
- Jak długo nasiona zachowują zdolność do kiełkowania?
- Jak sprawdzić zdolność nasion do kiełkowania – zrób domowy test
Dlaczego jakość nasion jest ważna?
Jakość nasion stanowi fundament każdej udanej uprawy, ponieważ bezpośrednio wpływa na równomierność wschodów, wigor roślin oraz końcowe plony. Nasiona o wysokiej zdolności kiełkowania zapewniają jednolity rozwój roślin, co przekłada się na lepsze wykorzystanie przestrzeni i zasobów glebowych. W takich warunkach konkurencja między siewkami jest minimalna, a każda roślina ma zapewniony dostęp do niezbędnych składników odżywczych i wody. Co więcej, zdrowe nasiona cechuje większa odporność na patogeny i szkodniki, dlatego będziemy mogli ograniczyć częstotliwość stosowania chemicznych środków ochrony.
Siew starych lub źle przechowywanych nasion może skutkować słabymi wschodami, a w skrajnych przypadkach nawet całkowitym brakiem roślin. Genetyczny potencjał wysokiej jakości nasion sprzyja obfitym zbiorom, ponieważ wyhodowane z nich okazy są silniejsze, lepiej rozwinięte i charakteryzują się większą plennością.
Stosowanie nasion o wysokiej jakości umożliwia prowadzenie upraw bardziej przewidywalnych i efektywnych, zarówno pod względem agronomicznym, jak i ekonomicznym. Jednorodność wzrostu ułatwi nam pielęgnację roślin, optymalizację nawadniania, nawożenia oraz ochrony przed szkodnikami. W efekcie gospodarowanie zasobami stanie się bardziej wydajne, a koszty produkcji – niższe, co bezpośrednio przekłada się na lepszą rentowność upraw.
Jak długo nasiona zachowują zdolność do kiełkowania?
Nasiona to forma przetrwalnikowa roślin, pełniąca również funkcję rozmnażania. Otacza je okrywa owocowo-nasienna, której grubość różni się w zależności od gatunku rośliny. Jej najważniejszym zadaniem jest ochrona wnętrza nasiona przed czynnikami zewnętrznymi. Nasiona nieustannie oddychają i w minimalnym stopniu korzystają z pokarmu zgromadzonego w bielmie. W odpowiednich warunkach środowiskowych z zarodka rozwija się kiełek, początkowo odżywiający się substancjami zawartymi w bielmie. Po wytworzeniu pierwszego korzonka kiełek zaczyna pobierać wodę i składniki odżywcze z otoczenia.
Jakość nasion wpływa na równomierność wschodów. Fot. schan/123RF.com
Każdy gatunek ma określoną żywotność – niektóre tracą zdolność kiełkowania po kilku latach, inne mogą przetrwać dekady. Nasiona dziko rosnących roślin często są trwalsze niż te z upraw hodowlanych (zioła, kwiaty, warzywa), które często wymagają corocznego dosiewania, ponieważ ulegają zniszczeniu po pierwszych przymrozkach. Ponadto część odmian została celowo pozbawiona zdolności do rozmnażania przez nasiona, zatem można je uprawiać jedynie z sadzonek.
Przeczytaj również: Wysiew nasion w krochmalu – rewelacyjna metoda na szybki siew i wzrost warzyw. Jakie warzywa można siać w krochmalu?
Zdolność nasion do kiełkowania zależy od wielu czynników, w tym od gatunku rośliny, warunków przechowywania oraz jakości samych nasion. Jeżeli będą przechowywane w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu, mogą zachować zdolność kiełkowania nawet przez kilka lat. Musimy jednak pamiętać, że będzie ona malała z upływem czasu. W przypadku warzyw, nasiona kukurydzy cukrowej, cebuli, skorzonery i szczypiorku zachowują zdolność kiełkowania przez 1-2 lata. Nasiona pietruszki, pora i kopru mogą kiełkować przez 2-3 lata, natomiast jarmuż, fasola, papryka, marchew, sałata, kalafior i brukselka przez 3-4 lata. Burak ćwikłowy, groch i seler mają żywotność 3-6 lat, a bób, kalarepa, kapusta, rzodkiewka i szpinak 4-5 lat.
Nasiona pomidora mogą kiełkować przez 4-6 lat, a ogórka i dyni nawet przez 6-8 lat. Wśród kwiatów, nasiona dimorfoteki i przypołudnika zachowują żywotność przez 1-2 lata, szałwii przez 1-5 lat, a arktotisa, mietelnika, floksa i zatrwianu przez 2 lata. Chaber, dzierotka, kocanka, dziwaczek, petunia i kosmos mogą kiełkować przez 2-3 lata, smagliczka, begonia, czubatka, godecja i lobelia przez 3 lata, a aster chiński, ostróżka, niecierpek, lewkonia, porcelanka i aksamitka przez 3-4 lata. Słonecznik i cynia mają żywotność 4-6 lat, a lwia paszcza i ślazówka 5-6 lat. Ciekawostką jest, że nasiona chwastów mogą przetrwać od 10 do 40 lat, niecierpka 30 lat, łubinu żółtego 80 lat, szarłatu 100 lat, lotosu 500 lat, a palmy daktylowej nawet 2000 lat.
Prosty test pozwoli sprawdzić zdolność starych nasion do kiełkowania. Fot. shulzhenkoelena/123RF.com
Jak sprawdzić zdolność nasion do kiełkowania – zrób domowy test
W domowych warunkach możemy w łatwy sposób wstępnie ocenić zdolność nasion do kiełkowania przed ich wysianiem do doniczek lub bezpośrednio do gruntu. Można to zrobić za pomocą prostego testu. W tym celu będziemy potrzebować:
- nasion,
- pojemnika (szklanego, plastikowego lub porcelanowego),
- podkładu (wata, gaza, ręcznik papierowy, materiał bawełniany),
- czystej wody,
- opcjonalnie: spirytusu lub wrzątku do dezynfekcji pojemnika.
Teraz możesz przystąpić do testu:
- Pojemnik przetrzyj spirytusem lub przelej wrzątkiem, aby ograniczyć rozwój pleśni;
- Umieść podkład na dnie pojemnika i zwilż go wodą (nie zalewaj);
- Ułóż określoną liczbę nasion (np. 10, 20, 30) na wilgotnym podłożu;
- Przykryj pojemnik folią lub przezroczystą nakrywką, aby utrzymać wilgoć i postaw w ciepłym, jasnym miejscu, np. na parapecie;
- Co kilka dni sprawdzaj kiełkowanie i w razie potrzeby delikatnie zwilżaj podkład. Czas oczekiwania na kiełki wynosi od 7 do 21 dni w zależności od gatunku roślin;
- Gdy kiełki osiągną 0,5–1 cm, zakończ test. Policz wykiełkowane nasiona i wylicz procent kiełkowania: (liczba wykiełkowanych nasion/liczba wszystkich nasion) × 100%.
Kiedy znamy zdolność kiełkowania naszych nasion, możemy podejmować odpowiednie decyzje. Jeśli nasiona kiełkują na poziomie 70-100%, nie ma powodów do obaw. Jeżeli jednak test wykazuje, że kiełkuje tylko 40-60% nasion, warto zastanowić się nad dalszym postępowaniem. W przypadku, gdy zależy nam na konkretnych roślinach, możemy zwiększyć normę wysiewu, aby zrekompensować straty wynikające z niższej zdolności kiełkowania. Natomiast jeśli nasiona kiełkują jedynie w 30%, lepiej zrezygnować z ich siewu, ponieważ jest to zbyt ryzykowne. Takie nasiona stopniowo tracą żywotność i ich zdolność do kiełkowania maleje.
Nasiona dostępne w handlu mogą być pokryte zaprawą chroniącą przed grzybami, która z czasem może ograniczać ich zdolność kiełkowania. Dlatego ważne jest, aby wysiewać je zgodnie z terminem podanym na opakowaniu. Starsze, przeterminowane nasiona z zaprawą chemiczną należy testować w rękawiczkach jednorazowych. Siejemy tylko zdrowe, nieuszkodzone nasiona, aby uniknąć wprowadzenia chorób do ogrodu. Patogeny mogą przetrwać w glebie przez wiele lat, dlatego nie kupujmy chorych roślin. Przed wysiewem odrzucamy spleśniałe, uszkodzone nasiona. Nasiona przechowujemy w oryginalnych opakowaniach, w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu, aby chronić je przed pleśnią i szkodnikami.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Konwalnik 'Niger' - uprawa i zastosowanie w ogrodzie
Świetna metoda i spektakularne efekty. Wysiew bylin w woreczkach
Pielęgnacja i cięcie winorośli zimą. Wyeliminujesz szkodniki, będzie dużo owoców