Przycinanie drzew owocowych. Terminy, kolejność i sposób przycinania są bardzo ważne [PORADNIK]

Spis treści:

• Po co przycinać drzewa owocowe
• Kiedy i jak przycinać drzewka owocowe
• Jakie są zasady przycinania jabłoni
• Jak przycinać grusze
• Kiedy przycinać śliwy
• Jak przycinać wiśnie i czereśnie
• Kiedy ciąć brzoskwinie i morele

Po co przycinać drzewa owocowe

Cięcie na przełomie sierpnia i września ma na celu zwiększenie zbiorów. Usunięcie dużej liczby tegorocznych, nowych przyrostów roślin, zanim zdążą one zdrewnieć, ograniczy zawartość krążącego w roślinach azotu, w rezultacie zwiększając poziom potasu, który korzystnie wpływa na rozwój kwiatów i owoców — od tego już prosta droga do obfitego plonu w przyszłym roku. Takiego cięcia wymagają drzewa owocujące na krótkopędach. Ich cięcie polega na skróceniu wszystkich długopędów do 1/3 lub 1/2 ich długości. Tak tnie się m.in. jabłonie, morwy i grusze.

Jakie drzewka owocowe wybrać do ogrodu? 

W przydomowych ogródkach nie zawsze jest dużo miejsca. Dlatego decydując się na drzewka owocowe, zastanów się, na jakich najbardziej ci zależy. Najczęściej sadzone w ogrodach są: 

• jabłonie, 
• grusze, 
• śliwy, 
• wiśnie, 
• czereśnie, 
• brzoskwinie, 
• morele. 

Kiedy decydujesz się na drzewa owocowe, dobrze jest najpierw sprawdzić, jaką ziemię masz w swoim ogrodzie i czy stanowiska, które przewidujesz dla poszczególnych drzewek, są słoneczne. Wybierając konkretne odmiany, weź pod uwagę także odporność na choroby. Nie warto stosować chemicznych oprysków w przypadku owoców na własny użytek. 

Kiedy przycinać drzewka owocowe? 

Większość drzewek owocowych przycina się dwa razy do roku: zimą i latem. Pierwsze cięcie wykonuje się zazwyczaj na przełomie lutego i marca, drugie po skończonym owocowaniu. 

Wyznaczając terminy przycinania drzewek, kieruj się ich mrozoodpornością. Oznacza to, że jako pierwsze przycinaj najbardziej wytrzymałe na chłody jabłonie, grusze i śliwy. Następne w kolejności są brzoskwinie. Pozostałe gatunki przycina się jedynie latem ze względu na ich wysoką wrażliwość na przymrozki. 

Zanim przejdziemy do omawiania kwestii związanych z przycinaniem konkretnych drzew owocowych, warto wyjaśnić najważniejsze terminy z tym związane:

• cięcie podstawowe (inaczej zimowe lub wczesnowiosenne) - w przypadku jabłoni, grusz i śliw odbywa się zimą, najczęściej od stycznia do marca, gdy drzewa znajdują się w stanie spoczynku. Polega na usunięciu chorych, suchych i połamanych w czasie zimy pędów
  
  
• cięcie wiosenne po kwitnieniu - wykonuje się w przypadku drzew kilkuletnich. Osłabia to wzrost drzewa, a jednocześnie sprzyja lepszemu wybarwieniu i plonowaniu owoców
  
  
• przycinanie letnie - polega na usuwaniu tzw. wilków, czyli młodych bocznych pędów, zacieniających koronę drzewa, które zabierają owocom światło słoneczne, składniki pokarmowe i wodę. Cięcie letnie wykonuje się w przypadku jabłoni około 4 tygodnie przed zbiorami. Sprawia to, że owoce nabierają intensywnego czerwonego koloru. W przypadku drzew pestkowych - cięcie letnie wykonuje się już po zbiorach
  
  
• cięcie jesienne - nie jest wskazane w przypadku drzew owocowych, ponieważ może ingerować w naturalne procesy przygotowujące rośliny do zimy
  
  
• cięcie prześwietlające - zazwyczaj przeprowadza się je pod koniec lutego i w marcu. Ma za zadanie przerzedzenie koron drzew, tak by rozwijające się owoce miały więcej światła
  
  
• cięcie formujące - dotyczy głównie młodych drzew i pozwala na uzyskanie pożądanego pokoroju drzewa
  
  
• cięcie odnawiające - cechuje się tym, że na drzewie pozostawia się tylko młode gałęzi, które mają mniej niż trzy lata. Dzięki temu poprawia się jakość plonów, a owoce rosnące na młodych gałęziach są smaczniejsze
  
  
• cięcie odmładzające - wykonuje się na drzewach, które przez długi czas rosły bez opieki, są zbyt wysokie i przerośnięte.  Polega na skróceniu gałęzi i konaru, dzięki czemu drzewo z czasem wypuści nowe gałęzie, z których wyrosną owoce. Cięcie odmładzające wykonuje się raz na kilka lat
  
  
• zabezpieczanie ran po cięciu - usuwanie starych gałęzi powoduje na drzewie duże rany. Aby zminimalizować ryzyko infekcji po cięciu drzew, rany warto zasmarować maścią ogrodniczą.

Istnieje wiele rodzajów cięcia drzewek owocowych. Każde cięcie ma określoną funkcję. Fot. Unsplash

Przeczytaj również: 13 największych błędów przy obcinaniu drzew owocowych. Uważaj, bo nie będzie zbiorów

Przycinanie jabłoni – jak i kiedy je wykonywać? 

Jabłonie rosną i owocują bez przycinania, jednak po pewnym czasie owoce stają się mniejsze, a plon jest słabszy. Właśnie dlatego od samego początku warto regularnie poświęcać czas na przycinanie tych drzewek. 

Jabłonie możesz przyciąć od końca lutego do kwietnia, gdy ryzyko dużych mrozów jest już nieduże. W tym okresie wykonuje się cięcie formujące w przypadku młodych drzewek oraz przerzedzające gałęzie w przypadku starszych okazów. Od lipca do sierpnia wykonaj tak zwane cięcie letnie. Polega ono na usunięciu młodych pędów rosnących ku górze. 

Bardzo ważne jest pierwsze cięcie jabłoni po jej posadzeniu. Wykonaj je wiosną, niezależnie od tego, kiedy drzewko zostało wsadzone do ziemi. To pierwszy i najważniejszy krok w kształtowaniu korony. Następnie przez kolejne 3–4 lata co roku ponawiaj cięcie formujące, aby w kolejnych skupić się już tylko na przerzedzaniu korony oraz usuwaniu starych i chorych gałęzi. 

Przeczytaj również: Planujesz zasadzenie jabłoni? Te odmiany warto znać!

Kiedy i w jaki sposób przycinać grusze? 

Grusze przycina się na początku marca i w sierpniu. Pierwsze przycinanie jest najważniejsze i nie można z niego zrezygnować. 

Wczesną wiosną wykonuj cięcie prześwietlające gruszy. Polega ono na przerzedzaniu zbyt zagęszczonych pędów i gałęzi, a także tych rosnących pionowo lub do środka korony. Ważne, aby w pierwszym cięciu, tuż po posadzeniu, wyłonić spośród gałęzi przewodnika, czyli konar główny. 

Kolejną ważną zasadą jest pozostawianie głównych dolnych gałęzi. Stanowią one podstawę korony i wpływają na stabilność drzewka. Pędy przycinaj tuż nad pąkiem, a gałęzie przy samym konarze. 

Przeczytaj również: Jak prawidłowo pielęgnować gruszę? Zobacz nasze rady dotyczące przycinania

Pierwsze cięcie gruszy warto wykonać wczesną wiosną. Fot. 123RF/PICSEL

Śliwa – termin i sposób przycinania 

Śliwa, zwłaszcza węgierka, to kolejne drzewko owocowe, które często można spotkać w przydomowych ogródkach. Jak przycinać śliwę, aby obficie owocowała? 

Przy śliwach wyznaczenie terminu przycinania jest zależne od tego, czy owocują wcześnie czy późno. W przypadku odmian wczesnych cięcie wykonuje się po zakończeniu owocowania, do połowy września. Odmiany późne przycina się od końca lutego do końca marca. Latem, przed rozpoczęciem owocowania warto również usunąć pędy wyrastające pionowo. 

Pierwsze cięcie śliwy robi się tuż po posadzeniu. Jeżeli kupisz drzewko rozgałęzione, wszystkie pędy skróć o połowę, a gałąź przewodnią o 30 cm nad najwyżej rosnącym bocznym pędem. W przypadku drzewek nierozgałęzionych zadanie jest prostsze – skraca się je do około 80 cm wysokości.

Przez kolejne dwa lata należy unikać cięcia, najlepiej skracać jedynie przewodnik. Główny powód to fakt, że przycinanie intensywnie pobudza wzrost, a celem drzewek owocowych nie jest osiąganie spektakularnych wysokości, a dawanie dużych ilości owoców. Po tym czasie u śliwy wykonaj cięcie prześwietlające oraz formujące, takie samo jak w przypadku jabłoni. 

Jak i kiedy przycinać wiśnie i czereśnie? 

Ze względu na ich niską odporność na niskie temperatury przycinanie wczesną wiosną mogłoby im zaszkodzić i doprowadzić do obumarcia pędów. Głównym terminem cięcia wiśni i czereśni jest lato. Takie cięcie wykonuje się po skończonym zbiorze owoców. 

Wiśnie i czereśnie przycinaj po posadzeniu. Jest to zabieg mający na celu uformowanie korony i wyznaczenie spośród gałęzi przewodnika. Słabo rozgałęzione drzewka skraca się do maksymalnie 100 cm wysokości. U lepiej rozgałęzionych egzemplarzy pędy przytnij na ⅓ wysokości, a te rosnące niżej niż 50 cm od ziemi całkowicie usuń. Pozwala to na stworzenie korony z kilkoma silnymi konarami. Gdy tak już się stanie, usuń przewodnik i w kolejnych latach skracaj konary, aby drzewka dawały bardziej obfity plon. 

Sposób przycinania brzoskwiń 

Cięcie brzoskwiń najlepiej przeprowadzaj co roku, na wiosnę. Pierwsze cięcie wykonuje się tuż po posadzeniu. Nie różni się ono od pierwszego cięcia formującego drzewka owocowe innych gatunków. 

Kolejne wykonuj co roku, ponieważ brzoskwinia jest rośliną szybko rosnącą. Ważne jest, aby wyciąć wszystkie gałęzie pokładające się na boki lub zbyt silne. Kolejna rzecz, na którą trzeba zwrócić uwagę, to obniżenie korony brzoskwiń. Wykonuje się również cięcie przerzedzające, aby zawiązujące się owoce miały wystarczającą ilość światła słonecznego. 

Przeczytaj również: Jak i kiedy prawidłowo przyciąć brzoskwinię? Poradnik praktyczny

Najlepszy czas na przycinanie brzoskwiń to wiosna. Fot. Pixabay

Morele – jak i kiedy przycinać? 

W przypadku moreli wykonuje się cięcie w ciepłe, letnie dni. Pierwsze powinno odbyć się w tym samym roku co posadzenie rośliny. Polega ono na usunięciu wszystkich pędów do 50 cm wysokości. Polega również na wybraniu 3–4 pędów bocznych i ścięciu ich do tej samej wysokości, a także skróceniu przewodnika o około 30 cm. 

Przez kolejne lata skup się na delikatnym cięciu formującym koronę. W przypadku starszych drzew coroczne przycinanie nie jest konieczne. Wykonuj w momencie, gdy morela potrzebuje przerzedzenia lub usunięcia pędów rosnących do góry. Aby drzewko bardziej się rozkrzewiało, przycinaj końcówki długich pędów lub wyłamuj główny pąk. 

Przycinanie drzewek owocowych – podsumowanie 

Przycinanie drzewek odbywa się w zbliżonych do siebie terminach, jednak pojawiają się pewne różnice. W przypadku wszystkich gatunków najważniejsze jest przycinanie wykonywane w pierwszym roku po posadzeniu. To ono odpowiada za dalszy rozrost drzewka. Kolejnych cięć jednak nie warto pomijać. Jest to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, dzięki któremu drzewka obficie owocują. 

W większości przypadków cięcie formujące wykonuje się wczesną wiosną, a cięcie przerzedzające po skończeniu owocowania. Wyjątkiem są drzewka wiśni, czereśni i moreli, gdzie oba cięcia przeprowadza się w tym samym terminie – latem. 

Dbając o odpowiednie przycinanie drzewek, zapewniasz sobie satysfakcjonujące zbiory owoców, które będą cieszyć dużo bardziej niż te ze sklepowych półek. Czas poświęcony na pracę w ogrodzie wynagrodzi ci wyjątkowy smak własnych owoców. 

Przeczytaj również: Co można sadzić pod drzewami owocowymi? Nie tylko pięknie wyglądają, ale odstraszają też szkodniki