Spis treści:
- Cukinia – charakterystyka rośliny
- Cukinia – najciekawsze odmiany
- Cukinia – uprawa i pielęgnacja
- Dlaczego cukinia żółknie?
- Dlaczego cukinia gnije?
- Dlaczego cukinia jest gorzka?
Cukinia – charakterystyka rośliny
Cukinia, inaczej nazywana jest kabaczkiem, to roślina jednoroczna należąca do rodziny dyniowatych i jest botaniczną odmianą dyni zwyczajnej. Do Polski trafiła z Włoch, a jej ojczyzną jest Ameryka Południowa i Meksyk. Nazwa warzywa pochodzi od włoskiego słowa „zucchina” oznaczającego właśnie małą dynię.
Cukinia ma krzaczasty pokrój, może dorastać do 60-80 cm wysokości i 1 m szerokości. Tworzy twarde, krótkie i sztywne pędy, na których wyrastają duże, mocno powcinane i osadzone na dłuższych ogonkach liście. Co ciekawe, cukinia jest uprawiana nie tylko jako warzywo, ale również jako roślina ozdobna. W czerwcu w kątach liści pojawiają się żółte, kielichowate, a nawet jadalne kwiaty, które najczęściej przygotowuje się w tempurze, cieście naleśnikowym lub używa się je do faszerowania. Z kolei owoce powstają wyłącznie z kwiatów żeńskich i wyróżniają się maczugowatym, wydłużonym kształtem o zielonej, oliwkowej lub pomarańczowej skórce. Podobnie jak u innych dyniowatych, wewnątrz warzywa, pod warstwą jednolitego miąższu, znajdują się liczne, płaskie i duże nasiona.
Przeczytaj również: Najczęstsze choroby malin i ich zwalczanie
Cukinia – najciekawsze odmiany
Cukinia ma wiele odmian, które różnią się nie tylko kształtem (mogą być maczugowate lub cylindryczne), lecz także barwą skórki (zielona, ciemnozielona, pomarańczowa lub pokryta jasnymi smugami) i smakiem. Do najbardziej cenionych należą:
- Astra Polka – bardzo wczesna odmiana cukinii o dużych powcinanych liściach z jasnymi smugami. Jej owoce są maczugowate, ciemnozielone, nakrapiane jaśniejszymi cętkami oraz mają niezwykle smaczny i jędrny miąższ;
- Atena Polka – roślina o maczugowatych owocach i żółtopomarańczowej barwie, które osiągają około 20 cm długości;
- Nimba – odmiana cukinii tworząca średniej wielkości owoce o jasnozielonym zabarwieniu skórki z seledynowymi cętkami i zielonymi smugami;
- Nefertiti – roślina o ciemnozielonych owocach, które w fazie dojrzewania są niemal czarne;
- Soraya – jedna z najpopularniejszych odmian cukinii o słabo rozkrzewionym pokroju oraz ciemnozielonej barwie pędów i liści. Owoce mają początkowo jasną barwę z mnóstwem cętek, z kolei dojrzałe warzywa są głęboko zielone (wręcz czarne) i mogą osiągać nawet 50 cm długości;
- Lajkonik – polska odmiana cukinii, która wyróżnia się dwukolorową skórką owoców. Są bardzo kształtne, cylindryczne i nie mają tendencji do zwężania się.
Istnieje wiele odmian cukinii, które różnią się os siebie kształtem, wyglądem oraz smakiem. Fot.pixabay.com
Cukinia – uprawa i pielęgnacja
Chociaż cukinia jest stosunkowo mało wymagająca, potrzebuje drobnych zabiegów pielęgnacyjnych. Przede wszystkim należy do warzyw ciepłolubnych, które nie znoszą przymrozków, dlatego należy zadbać o odpowiednie miejsce w ogrodzie. Szczególnie ważne jest również usuwanie chwastów na grządkach z cukinią, zwłaszcza w początkowym etapie uprawy. Należy też pamiętać o ściółkowaniu roślin, co ogranicza straty wody z podłoża i jednocześnie ogranicza wzrost chwastów. Jako materiał ściółkowy mogą być wykorzystane poszatkowana słoma lub czarna agrowłóknina.
- Stanowisko
Najlepsze do uprawy cukinii będzie stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. Optymalna temperatura uprawy wynosi 20-25 st. C, natomiast spadek poniżej 15 st. C powoduje zahamowanie wzrostu i owocowania. Co ważne, cukinii nie należy uprawiać w tym samym miejscu po innych warzywach dyniowatych.
-
Podłoże
Roślina preferuje podłoże żyzne, próchnicze, przepuszczalne o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6,5-7,0). Gleba w warzywniaku nie może być ani za bardzo zbita, ani zbyt lekka.
-
Podlewanie i nawożenie
Ze względu na dość płytki system korzeniowy, cukinię należy regularnie podlewać, zwłaszcza w czasie upalnych dni i suszy. Niedobór wody powoduje, że owoce są drobne i niesmaczne. Ponadto podczas nawadniania nie należy moczyć liści rośliny, co sprzyja rozwojowi chorób grzybowych. Zabieg wykonuje się rano lub wieczorem. Warto również pamiętać, aby nie używać zimnej wody do podlewania cukinii, gdyż powoduje to stres fizjologiczny. Do nawadniania można używać zarówno deszczówki, jak i wody z kranu. Ważne jest, by miała temperaturę otoczenia (około 20 st. C), a najlepiej by była odstana.
Podłoże pod uprawę cukinii zaleca się zasilić obornikiem lub kompostem, które poprawią żyzność gleby i dostarczą niezbędnych składników pokarmowych. Jeśli rośnie na żyznej glebie, nie wymaga dodatkowego nawożenia. Jeśli jednak zaistnieje taka potrzeba, można ją zasilić nawozem wieloskładnikowym po kwitnieniu, a następnie po każdym zbiorze.
Przeczytaj również: Nie tylko woda do podlewania ogórków? Te kuchenne składniki czynią cuda!
Koniecznie skorzystaj z naszych porad i ciesz się smacznymi ogórkami z własnego ogrodu!Fot. 123RF/PICSEL
-
Przycinanie
Duże liście cukinii często zasłaniają kwiatostany od słońca i owadów, co z kolei negatywnie wpływa na wielkość plonu. Dlatego zaleca się usuwanie ich nadmiaru. Przycinanie cukinii niesie za sobą wiele korzyści:
- lepsze napowietrzenie powierzchni ziemi pod krzakiem
- szybsze dojrzewanie owoców
- owady będą mogły lepiej zapylać kwiatostany
- zapobieganie rozwojowi wielu chorób
Ogrodnicy zalecają przycinanie liści cukinii w okresie aktywnego kwitnienia (nadmiar liści usuwa się bezpośrednio w pobliżu kwiatów w celu maksymalnego przyciągnięcia uwagi owadów) oraz w okresie powstawania owoców (wtedy usuwa się te części, które zasłaniają plon). Ponadto w prawie każdym okresie rozwoju rośliny można przeprowadzić cięcie sanitarne, usuwając wszystkie suche i chore liście.
-
Uprawa
Cukinię można oprawiać zarówno z siewu, jak i rozsady. W pierwszym przypadku nasiona wysiewa się wprost do gruntu po 15. maja, gdy minie niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków. W przypadku uprawy roślin z rozsady nasiona wysiewa się do doniczek wypełnionych substratem torfowym. Przed sadzeniem do gruntu sadzonki należy zahartować i wysadzać po tzw. zimnej Zośce.
-
Choroby i szkodniki
Do najczęstszych chorób cukinii należą mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy i szara pleśń. Największymi szkodnikami roślin są przędziorki, które atakują liście, wkłuwając się w tkanki i wysysając z komórek roślinnych soki. Trzeba także uważać na ślimaki, ponieważ owoce i liście cukinii są ich przysmakiem.
Przeczytaj również: Mszyce na pomidorach. Jak je zwalczać? Oto niezawodne domowe opryski na mszyce
Mszyce na pomidorach żerują przede wszystkim na liściach, pędach oraz pąkach kwiatowych. Fot.123RF.com
Dlaczego cukinia żółknie?
Żółknięcie liści jest problemem, z którym boryka się wiele osób podczas uprawy cukinii. Często może to być spowodowane niewłaściwą opieką. Pierwszym powodem tego problemu jest wczesne sadzenie, przez co roślina może nie mieć wystarczającej ilości ciepła i światła słonecznego. W wyniku zakłócenia procesu fotosyntezy i wytwarzania chlorofilu liście zaczną żółknąć i tym samym zablokują rozwój rośliny. Żółknięcie cukinii może być również spowodowane nieregularnym podlewaniem. Jednak z nawadnianiem nie można też przesadzać, gdyż zbyt mokre podłoże może prowadzić do gnicia leżących na nim owoców.
Dlaczego cukinia gnije?
Często się zdarza, że zawiązki owoców cukinii gniją. Przyczyn może być kilka. Ze względu na fakt, że jest to roślina ciepłolubna, główną przyczyną gnicia cukinii jest chłodna i deszczowa pogoda. Kolejnym powodem jest brak pierwiastków śladowych, takich jak jod i bor, zwłaszcza jeśli podlewamy rośliny wodą o wysokiej zawartości żelaza. Niedobór wapnia może również powodować gnicie cukinii. Inną przyczyną jest zbytnie zagęszczenie roślin, gdyż rosnące blisko siebie mogą dużymi liśćmi zasłaniać światło słoneczne oraz zmniejszać przypływ powietrza. Ponadto niezapylone kwiaty cukinii również mogą gnić i roślina się ich pozbywa.
Cukinia najlepiej rośnie w miejscach cipłych, słonecznych i osłoniętych od wiatru. Fot.pixabay.com
Dlaczego cukinia jest gorzka?
Czasami ogrodnicy borykają się z tym, że niektóre cukinie rodzą gorzkie owoce. Jednym z powodów tego może być przenawożenie (zwłaszcza azotem), a także niewłaściwe podlewanie. Gorzki posmak w owocach może pojawić się w wyniku braku odpowiedniej ilości światła słonecznego. Ponadto szkodniki lub infekcje grzybicze mogą również powodować pojawienie się goryczy. Warto również zaznaczyć, że na smak cukinii może negatywnie wpływać bliskość niektórych upraw. Roślinie nie służy zaś sąsiedztwo ziemniaków, pomidorów i rzodkwi, gdyż będą konkurować o wchłanianie składników odżywczych. Natomiast obok cukinii zaleca się układanie grządek z groszkiem, cebulą, szpinakiem i fasolą szparagową.
Przeczytaj również: Lipiec w ogrodzie. Co każdy ogrodnik musi zrobić w lipcu?
Kalendarz ogrodnika na lipiec 2022 ułatwi nam zadbanie latem o sad i ogród warzywny i balkon Fot.123RF/PICSEL