Spis treści:
- Cieszynianka wiosenna – duma Cieszyna
- Jak uprawiać cieszyniankę wiosenną?
- Legenda o cieszyniance wiosennej
Cieszynianka wiosenna – duma Cieszyna
Cieszynianka wiosenna (Hacquetia epipactis) to niedoceniana bylina z rodziny selerowatych. W środowisku naturalnym można ją spotkać we Włoszech, Słowenii, Chorwacji, a także w Karpatach Zachodnich. W Polsce rośnie m.in. na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i na Wyżynie Lubelskiej, ale najliczniej występuje w okolicach Cieszyna (stąd jej oficjalna polska nazwa). Nazwę cieszynianka zaproponował w 1924 roku Kazimierz Simm – profesor cieszyńskiej Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego. Warto wiedzieć, że w Polsce roślina ta jest objęta ścisłą ochroną (na terenie Cieszyna założono nawet kilka rezerwatów). Mimo to z powodzeniem można ją uprawiać w ogrodach.
Cieszynianka wiosenna jest niewysoka, gdyż dorasta do 20 cm wysokości (charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu). Tworzy niewysoką rozetę odziomkowych, dłoniasto złożonych liści w kolorze żywo zielonym. Mają one długie ogonki i ząbkowane blaszki. Natomiast zanim wyrosną liście, najpierw pojawiają się kwiaty cieszynianki wiosennej. Są one drobne, zebrane w główkowate baldaszki w żółtym kolorze (w zależności od fazy rozwoju mogą zmieniać barwę na zieloną). Dodatkowo są one otoczone jasnozielonymi, przysadkowymi listkami z ząbkowanym brzegiem. Podsadki te udają płatki kwiatu, przez co roślina wygląda jeszcze bardziej efektownie (całość robi wrażenie jednego kwiatu o kolorze zielonym z żółtym środkiem). Cieszynianka wiosenna zakwita wczesną wiosną, bo już w marcu (choć czasem może pokazać się już w lutym). Kwiaty utrzymują się na roślinie do maja.
Kwiaty cieszynianki wiosennej pojawiają się przed rozwojem liści. Fot.cowii/123RF.com
Jak uprawiać cieszyniankę wiosenną?
Cieszynianka wiosenna nie należy do roślin zbyt trudnych w uprawie, choć ma oczywiście swoje wymagania. Należy jej zapewnić odpowiednie stanowisko i podłoże, jest za to odporna na niskie temperatury (choć lepiej zimuje w miejscach osłoniętych). Poza tym wykazuje dużą odporność na choroby i szkodniki. Doskonale nadaje się zarówno na skalniaki, jak i rabaty bylinowe. Wspaniale prezentuje się w towarzystwie innych wcześnie kwitnących roślin o podobnych wymaganiach, takich jak ciemierniki, fiołki, przylaszczki czy runianki. Z racji tego, że cieszynianka rośnie i rozrasta się dość wolno, należy uważać, aby inne rośliny jej nie zagłuszyły. Co więcej, źle znosi przesadzanie, dlatego stanowisko pod jej uprawę powinno być dobrze przemyślane. Jak uprawiać cieszyniankę wiosenną? Trzymaj się kilku wskazówek.
- Sadzenie
Chcesz mieć cieszyniankę wiosenną w ogrodzie? Pamiętaj, aby nie pozyskiwać rośliny z naturalnych stanowisk, gdyż jest objęta ścisłą ochroną. Gotowe sadzonki można kupić m.in. w sklepach ogrodniczych. Można je wysadzać praktycznie przez cały okres wegetacyjny. Cieszyniankę można też uprawiać poprzez wysiew nasion wprost do gruntu.
- Stanowisko
W środowisku naturalnym cieszynianka wiosenna rośnie w lasach, dlatego preferuje cień i wilgoć. Poradzi sobie na stanowiskach zarówno półcienistych, jak i słonecznych (wówczas należy zadbać o utrzymanie odpowiedniej wilgotności podłoża). Ponadto lubi miejsca pod wysokimi drzewami i krzewami liściastymi. Doskonale rośnie w towarzystwie roślin, które preferują ziemię zasadową (wapienną), takich jak zawilec wielkokwiatowy, wawrzynek wilczełyko czy miłek wiosenny.
Przeczytaj również: Co posadzić pod różami? Najlepsze sąsiedztwo dla róż
- Ziemia
Cieszynianka wiosenna jest stosunkowo tolerancyjna co do odczynu podłoża i jego właściwości. Najlepiej, aby było ono żyzne, próchnicze i przepuszczalne. Jeśli chodzi o odczyn gleby, optymalny poziom pH to około 7 (ziemia zasadowa, czyli wapienna). Ważne jest też, aby nie była ona zbyt sucha.
Cieszynianka wiosenna kwitnie od marca do maja. Fot.cowii/123RF.com
- Podlewanie i nawożenie
Cieszynianka wiosenna nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Przede wszystkim ważne jest odpowiednie podlewanie, zwłaszcza w okresie suszy. Roślina ta bardzo źle znosi niedobór wody w podłożu, co negatywnie wpływa na jej kondycję. Podlewanie powinno być regularne, ale umiarkowane, tak, aby woda nie zalegała wokół rośliny. Nadmiar wilgoci w glebie może doprowadzić do gnicia korzeni i rozwoju chorób grzybowych.
Cieszynianka wiosenna ma niewielkie wymagania pokarmowe, dlatego nie wymaga intensywnego nawożenia. Wiosną można dostarczyć roślinie niezbędnych składników odżywczych poprzez obsypanie jej kompostem z dodatkiem popiołu drzewnego. Oprócz tego można rozłożyć warstwę ściółki (np. korę czy liście z drzew).
- Rozmnażanie
Cieszyniankę wiosenną można rozmnażać z nasion – należy je wysiać bezpośrednio po zbiorze w miejsce docelowe. Inny sposób to podział kęp. Robi się to późną zimą, zanim pojawią się pęki kwiatowe. Ponadto czynność tę można przeprowadzić zaraz po zakończeniu kwitnienia.
Legenda o cieszyniance wiosennej
Istnieje kilka legend na temat pojawienia się cieszynianki wiosennej w naszym kraju. Zgodnie z jedną z nich, kwiat ten pojawił się w okresie wojny 30-letniej, która miała miejsce w latach 1618-1648. Wtedy zamek w Cieszynie zajmowali Szwedzi. W wyniku bitwy na wzgórzu zamkowym jeden z umierających szwedzkich żołnierzy poprosił, żeby na jego grobie wysypać ojczystą ziemię, którą nosił w woreczku na szyi. Jego ostatnie życzenie zostało spełnione. Na wiosnę na grobie żołnierza wyrosły delikatne kwiaty, które nigdy wcześniej nie występowały w okolicy. Z racji tego, że pojawiły się pod Cieszynem, nazwano je cieszyniankami.
Oto jeszcze jedna ciekawostka o tej niezwykłej roślinie: co roku władze miasta Cieszyn przyznają najbardziej założonym mieszkańcom Laury Złotej i Srebrnej Cieszynianki (w postaci statuetki).
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również: Bratki będą kwitły przez całą wiosnę i lato. Zahartuj i podlewaj naturalnym nawozem