Cebula cukrowa (Allium cepa L.): występowanie i wygląd rośliny
Pochodzenie cebuli nie jest do końca jasne. Uważa się, że nie występuje ona w stanie dzikim. W Polsce jest znana od XIV wieku jako roślina lecznicza, odżywcza i powszechnie stosowana jako przyprawa do dań. Można ją uprawiać na różne sposoby, dzięki czemu jest dostępna na bazarach i w sklepach przez cały rok.
Cebula cukrowa osiąga do 70 centymetrów wysokości. Jest rośliną wieloletnią, która w naszym klimacie jest uprawiana jako dwuletnia. W pierwszym roku powstaje część jadalna, zbudowana z piętki, z której wyrastają korzenie i pochwy liściowe, potocznie zwane łuskami; oraz część górna – zielony szczypior. W drugim (lub trzecim, przy uprawie z dymki) roku uprawy cebula cukrowa kwitnie – wytwarza fioletowe, kuliste kwiaty rosnące w baldachach. Mogą one osiągać nawet 25 cm średnicy. Łuski cebuli cukrowej mają biało-zielony kolor, są prążkowane, suche i chronią wilgotne, białe, łagodne w smaku wnętrze cebuli. Roślina ma płytki system korzeniowy.
Wymagania i uprawa cebuli cukrowej
Cebula cukrowa do optymalnego wzrostu potrzebuje słonecznego stanowiska. Warzywo najbardziej lubi próchniczą, żyzną i przepuszczalną ziemię. Świetnie rośnie na czarnoziemach, lessach, madach. Podłoże powinno mieć odczyn obojętny (6,5-7 pH).
W okresie wegetacji (czerwiec-sierpień) cebula cukrowa wymaga dużo więcej wody niż normalnie. Kiepsko znosi susze i niedobory wody, a woda po podlaniu szybko wyparowuje z gleby (cebula jest uprawiana na słonecznych stanowiskach i sama daje mało cienia). Nasiona kiełkują już przy 2 stopniach Celsjusza. Optymalna temperatura wzrostu dla cebuli cukrowej to 13-24 st. C.
Cebula cukrowa: nawożenie i pielęgnacja
Cebulę cukrową najlepiej uprawiać na mniej zasobnych glebach (w pierwszym roku po nawiezieniu ziemi obornikiem), natomiast w drugim roku na bogatszym w składniki pokarmowe podłożu. Porcjowanie nawozów mineralnych ustala się na podstawie analizy chemicznej gleby. Uprawa cebuli cukrowej w pierwszym roku po oborniku wymaga średnio 100 kg azotu, 100-150 kg fosforu oraz 150-200 kg potasu na 1 hektar. Nawozy potasowe i fosforowe stosuje się jesienią i miesza z glebą na głębokości 20 cm. Azotowe należy podawać w dwóch równych częściach: pierwszą przed siewem, drugą najpóźniej w czerwcu.
Przy uprawie w drugim roku trzeba zwiększyć ilość azotu do 150 kg, resztę składników pozostawiając bez zmian. Jeśli gleba wymaga wapnowania, podaje się 1-1,5 t tlenku wapnia na 1 ha. Nie należy stosować związków chlorku (chlorków) – roślina źle na nie reaguje.
W pielęgnacji cebuli cukrowej bardzo istotne jest usuwanie chwastów w pierwszych fazach wzrostu. Osłabiają one znacznie wzrost roślin. Podczas mechanicznego odchwaszczania należy uważać, by nie uszkodzić cebul – jej zapach przyciąga śmietkę cebulankę, a uszkodzone w ten sposób cebule mogą gnić. Aby uniknąć chorób typowych dla cebuli i szkodników, przez co najmniej 3-4 lata nie należy sadzić po sobie roślin cebulowych na tych samych stanowiskach.
Właściwości i zastosowanie cebuli cukrowej
Cebula cukrowa jest świetną, łagodniejszą alternatywą dla innych, ostrzejszych odmian. Sprawdzi się dla osób, które nie przepadają zbyt za piekącym smakiem cebuli. Z tego względu możesz ją jeść na surowo, w sałatkach i surówkach. Jest też smacznym dodatkiem do mięs.
Cebula cukrowa zawiera sporo witaminy A, z grupy B, E, K, PP, a także wapń, selen i potas. Dzięki zawartości związków siarki jest też naturalnym, wzmacniającym organizm antybiotykiem. Ekstrakt z cebuli znajduje się też w maściach regenerujących i leczących rany, trądzik i inne dolegliwości skórne.
Cebula cukrowa: choroby i szkodniki
Cebula cukrowa może zostać dotknięta przez zgorzel siewek, mączniaka rzekomego, białą zgniliznę, różowa zgniliznę korzeni, zgniliznę szyjki oraz fuzaryjną zgniliznę. Bywa porażana też alternariozą, bakteriozą cebuli i żółtą karłowatością.
Stanowisko: Słoneczne
Wilgotność: Podłoże umiarkowanie wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty, liście
Podlewanie: średnie
Wysokość: 0,5m- 1m
Pokrój: Wzniesiony
Termin kwitnienia: -
Zimozielone: nie