Jasnota plamista to najpopularniejsza przedstawicielka roślin z rodzaju jasnota (Lamium). Rośnie dziko w Europie, Azji Mniejszej i na Bliskim Wschodzie. W Polsce występuje na terenie całego kraju, w górach do piętra subalpejskiego (kosodrzewiny). Jasnotę plamistą – a raczej jej odmiany uprawne – możesz spotkać również w ogrodach, gdzie rośnie m.in. na rabatach i w pojemnikach.
Jak wygląda jasnota plamista?
Jasnota plamista to roślina z rozgałęzionym kłączem i podziemnymi rozłogami, która wytwarza wzniesione lub podnoszące się, 4-kanciaste, czerwone u dołu łodygi. Liście jasnoty są jajowate lub jajowatotrójkątne, lekko owłosione, karbowanopiłkowane na brzegach.
Kwiaty mają typową dla jasnowatych, dwuwargową koronę, przy czym cechą osobniczą tego gatunku są plamy na wardze dolnej (stąd nazwa). Kwiaty jasnoty plamistej są najczęściej fioletoworóżowe lub fioletowe, rzadziej białe.
Jasnota plamista: odmiany
Jasnota plamista doczekała się wielu odmian wyhodowanych przez człowieka. Wprawdzie kultywary mają większe wymagania niż gatunek, jednak z reguły są bardziej atrakcyjne. Często są również niższe. U pospolicie występującej jasnoty plamistej wysokość dochodzi do 60 centymetrów, z kolei odmiany uprawne zwykle nie przekraczają 20-30 centymetrów wysokości.
A oto kilka ciekawych odmian jasnoty plamistej:
- jasnota plamista Album: o białych kwiatach i zielono-srebrnych liściach (wys. 15-20 cm);
- jasnota plamista Anne Greenaway: o zielonych liściach z żółtym obrzeżem i srebrnym paskiem (wys. 15-20 cm);
- jasnota plamista Beacon Silver: o dużych, srebrnych liściach z zielonym obrzeżem (wys. 15-25 cm);
- jasnota plamista Ghost: o ciemnoróżowofioletowych kwiatach i srebrnych liściach (wys. 25-35 cm);
- jasnota plamista Golden Anniversary: o ciemnoróżowych kwiatach i jasnozielonych liściach z żółtym brzegiem i białym paskiem (wys. 15-30 cm);
- jasnota plamista Pink Pearls: o różowych kwiatach i srebrnych liściach z zielonym brzegiem (wys. 15-20 cm);
- jasnota plamista Shell Pink: o jasnoróżowych kwiatach i ciemnozielonych liściach ze srebrnym paskiem (wys. 15-25 cm);
- jasnota plamista White Nancy: o białych kwiatach i srebrnych liściach z zielonym obrzeżem (15-20 cm).
Jasnota plamista: wymagania i pielęgnacja
Jasnota plamista wymaga dobrej gleby: żyznej, próchnicznej i przepuszczalnej. Nie lubi suszy, dlatego chętnie zadomawia się na stanowiskach stale wilgotnych i półcienistych. Poza tym roślina jest mrozoodporna (strefa mrozoodporności 4) i dobrze zimuje również w regionach o surowszym klimacie.
W uprawie jasnoty plamistej pielęgnacja sprowadza się do wyboru odpowiedniego podłoża oraz nawożenia. Nawóz wieloskładnikowy warto dodać zarówno podczas sadzenia, jak i już po ukorzenieniu sadzonek. Poza tym należy pamiętać, że roślina lubi wilgoć i może wymagać regularnego podlewania, zwłaszcza w okresach bezdeszczowych i na słonecznych stanowiskach.
W celu zwiększenia uprawy jasnoty plamistej sadzonki można uzyskać poprzez wysiew nasion lub wegetatywnie, tzn. przez podział rośliny lub przez pędy wierzchołkowe. Co ważne, wegetatywne rozmnażanie odmian chronionych prawnie jest dozwolone wyłącznie za zgodą hodowcy.
Jasnota plamista w ogrodzie
Jasnota plamista to roślina o bardzo wszechstronnym zastosowaniu. Ponieważ potrzebuje wilgoci, doskonale nadaje się do obsadzania stawów, oczek wodnych i innych akwenów. Poza tym sprawdzi się jako roślina okrywowa i zadarniająca, np. wolnych przestrzeni pod drzewami lub krzewami.
Odmiany uprawne jasnoty plamistej pięknie prezentują się na cienistych rabatach, zwłaszcza w towarzystwie różnokolorowych funkii i żurawek. Jeśli nie znajdziesz na nie miejsca w ogrodzie, możesz je uprawiać również w dużych donicach, półbeczkach czy innych ozdobnych pojemnikach.
Stanowisko: Półcieniste
Wilgotność: Podłoże wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty, liście
Podlewanie: średnie
Wysokość: 0,5m- 1m
Pokrój: Wzniesiony
Termin kwitnienia: Kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik
Zimozielone: nie