Kozłek lekarski: występowanie i wygląd rośliny
Kozłek lekarski to roślina zielna, którą w stanie dzikim spotkać można zarówno w suchych, jak i wilgotnych miejscach. Szczególnie „lubi” podmokłe łąki, pastwiska, rowy, zarośla, bagna, brzegi strumieni i skraje lasów.
Kozłek lekarski osiąga od 50 do 200 cm wysokości. Ma wzniesioną, pustą w środku łodygę o bruzdowatej powierzchni, która się nie rozgałęzia. W górnej części jest ona naga, w dolnej pokryta włoskami. Porasta ją niewielka ilość pierzastych liści złożonych z jedenastu lub dwunastu naprzeciwlegle położonych listków. Listki mają ząbkowane krawędzie i lancetowaty kształt.
Roślina kwitnie na biało i różowo między czerwcem a sierpniem. Drobne, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w gęste kwiatostany przypominające baldachy. Po zapyleniu i przekwitnięciu w miejscu kwiatów powstają owoce – niełupki pokryte puchem.
Wymagania, uprawa i pielęgnacja kozłka lekarskiego
Kozłek lekarski lubi słoneczne i lekko zacienione stanowiska. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, próchniczych, z dużą zawartością wapnia. Najmniej odpowiednie będą ciężkie, nieprzepuszczalne gliniaste gleby. W nich korzenie słabo się rozwijają. Roślina potrzebuje umiarkowanego podlewania.
Kozłek lekarski jest bardzo odporny na mróz. Podczas wegetacji należy odchwaszczać plantację, nawozić ją oraz regularnie przycinać pędy kwiatowe. Pobudzi to ziele do wzrostu kłączy i korzeni, których używa się w ziołolecznictwie. Dzięki zabiegowi przycinania roślina nie będzie marnować energii na wzrost kwiatów.
Nawożenie kozłka lekarskiego
Na przełomie lutego i marca należy odciąć martwe i uszkodzone pędy, a żywe od początku mocno przycinać. W pierwszym roku 30 cm nad ziemią (nad silnymi pąkami), w drugim 40 cm, a w następnych latach nawet na wysokość 50 cm.
Roślina ma niewielkie wymagania glebowe, ale w połowie kwietnia można ją odżywić nawozem o spowolnionym działaniu.
Właściwości i zastosowanie kozłka lekarskiego
Surowcem zielarskim kozłka lekarskiego są suszone korzenie i kłącza. Substancjami czynnymi są w nich olejek eteryczny, walepotriaty oraz kwasy organiczne i trójterpeny. Walerianę stosuje się na uspokojenie, bezsenność, przy migrenach oraz przy skurczach żołądka i jelit na tle nerwowym. Kozłek lekarski jest też składnikiem szamponów i innych środków przeciwłupieżowych i minimalizujących łojotok.
Stanowisko: Półcieniste, słoneczne
Wilgotność: Podłoże umiarkowanie wilgotne
Roślina ozdobna z: Kwiaty
Podlewanie: Umiarkowane
Wysokość: Do 0,2m
Pokrój: Kępiasty
Termin kwitnienia: Czerwiec, lipiec, sierpień
Zimozielone: nie